گزارشي هولناك از خود آرائی
‘گزارش زیر را از نرم افزاری مطالعه کردم واقعا جای بسی تاسف وتامل است …..
گزارش دكتر شريفي پژوهشگر علوم تربيتي از استفاده لوازم آرايشي بهداشتي
ایران دومین مصرف کننده لوازم آرايش در خاورميانه
همه انسانها علاقه زیادی به زیبا دیده شدن دارند از این رو به هر نحوی سعی در برآوردن این نیاز دارند در این میان افرادی نیز که به این نیاز پی بردند سعی در تشدید این نیاز و درآمد زایی هر چه بیشتر را دارند و ایران یکی از این جوامع هدف است که سالانه حدود 1/2 ميليارد دلار صرف خريد لوازم آرايشي ميشود و ايران از نظر مصرف لوازم آرايش در خاورميانه در رده دوم قرار دارد.
در آمارها آمده است جمعيت بانوان خاورميانه 155 ميليون نفر است كه در اين بين زنان ايراني علاقهمند به مصرف لوازم آرايشي معادل 1/2 ميليارد دلار هزينه لوازم آرايشي از 2/7 ميليارد دلار بازار لوازم آرايشي خاورميانه را پرداخت ميكنند، اين در حالي است كه عربستان در اين منطقه مقام اول را دارا ميباشد. اين در شرايطي است كه وزارت بهداشت در سالهاي اخير سختگيريهاي زيادي به عمل آورده و در مورد معيارهاي مربوط به كنترل واردات كالاهاي آرايشي بسيار دقيق است، چرا كه مصرفكنندگان با اتكا به استاندارد بر كالاهاي قانوني ميتوانند از سلامت آن مطمئن شوند.
آمارها نشان ميدهد، حدود 14 ميليون نفر از زنان شهرنشين ايراني در گروه سني 15 تا 45 سال ماهانه به طور متوسط هفت دلار صرف خريد لوازم آرايشي ميكنند، كه البته بعضي از آمارها 12 دلار را نشان ميدهند. به اعتقاد دكتر ايماني عضو هيئت علمي دانشگاه وجود سالنهاي آرايشي بدون مجوز، مراكز آموزشي بدون مجوز، كلاسهاي آموزشي بدون مجوز، وجود ديپلمهاي خارجي مغاير با ارزشهاي اسلامي كه با فرهنگ ما همخواني نداشته و اين كه نميدانيم چگونه از فرهنگ درست آرايش استفاده كنيم، از دلايل مصرف بيرويه لوازم آرايشي در كشور می باشد.
دكتر شريفي پژوهشگر علوم تربيتي، مدرس و عضو هيئت علمي دانشگاه نیز در اينباره یادآور شد: فقدان انجام پژوهشهاي مستند در خصوص علت گرايش بانوان ايراني فراتر از استانداردهاي جهاني و همچنین رعايت نكردن الگوي جهاني مصرف در ايران بايد مورد ارزيابي قرار بگيرد، به نظر ميرسد اگر پژوهشهای علمي در طي 30 سال اخير صورت ميگرفت، حال شاهد نتايج بهتري بوديم.
اين استاد دانشگاه افزود: همه كارهاي انسان ريشه رواني دارد و آرايش هم قطعا ريشههاي رواني متعددي ميتواند داشته باشد كه منشا اصلي آن نياز به جلب توجه است حتي كساني كه ميگويند براي دل خودم اين گونه آرايش ميكنم هم به دنبال جلب توجه هستند وگرنه چرا آنها در منزل آرايش نميكنند.
وی گفت: ممكن است فرد در خانواده مورد توجه لازم قرار نگرفته باشد، به همين دليل اگر از زيبايي چهره هم برخوردار نباشد، سعي ميكند توجه جامعه را به خود جلب كند البته جلب توجه يك نياز عادي در هر فردي است، اما زماني كه اين نياز بيش از اندازه شود، به صورتهاي غيرمعمول خود را نشان ميدهد.
دكتر شريفي تصریح کرد: لوازم آرايشي كه به عنوان يكي از ملزومات روزانه كيفدستي بانوان جلب توجه ميكند، همواره به صورت دو جانبه ايفاي نقش ميكند، به گونهاي كه در بخش اول، سبب زيبايي و تغيير چهره ظاهري و در بخش دوم موجب بر جای گذاردن تاثيرات نامطلوب و جبران ناپذیر بر روي بدن فرد به ویژه از نوع غیراستاندارد آن می گردد.
ایران رتبه اول تعداد جراحی زیبایی بینی در جهان
در سال های اخیر اعمال جراحی به نوعی کلاس اجتماعی تبدیل شده است و افراد و شخصیت های کمال گرا بیشترین متقاضیان اعمال جراحی زیبایی بینی هستند و ایران در حال کسب رکورد های بیشترین هاست (بیشترین مصرف وسایل آرایشٰ؛اعمال جراحی و… .)
بر اساس آمارهای موجود اعمال جراحی بینی در دنیا رو به کاهش و در مقابل سایر جراحی های که برای جوان سازی فرد صورت می گیرد رو به افزایش است ولی ایران هنوز بیشترین متقاضی اعمال جراحی را داراست .
درصد بالایی از تقاضای جراحی زیبایی در ایران از سوی دختران است به طوری که 95 درصد از متقاضایان را زنان و دختران 14 تا 45 سال برای جراحی بینی و اندام و 5 درصد را مردان برای انجام جراحی بینی و کاشت مو تشکیل می دهند.
پرويز مظاهري، دبير انجمن روانپزشکان ايران گفت: با توجه به بررسيهاي انجام شده که اغلب در کشورهاي اروپايي و آمريکا بوده است، حدود 20 درصد افرادي که جراحي زيبايي بيني انجام ميدهند مبتلا به اختلالات روان نژندي مانند اضطراب، وسواس و افسردگي و حدود 70 درصد نيز مبتلا به اختلال شخصيت خودشيفته و اختلال شخصيت وسواسي هستند و فقط 10 درصد اعمال جراحي ناشي از حالت واقعا غيرطبيعي بيني است. از نظر سني، اعمال جراحي زيبايي بيني بيشتر در سنين 15 تا 25 سال انجام ميشود و در ميان تحصيلکردهها و افراد مرفه فراوانتر است. هر چند طبقات اجتماعي متوسط و پايين هم با وجود هزينه بالاي اين قبيل اعمال با تحت فشار قرار دادن خود و خانواده به اين امر اقدام ميکنند.
در دنیای کنونی روندی در حال وقوع است که هیچ کشوری از آن مصون نیست , روند کالایی شدن و جز به جز شدن زیبایی. اگر در گذشته زیبایی افراد به عنوان یک کلیت درنظر گرفته می شد , امروزه درحال تجزیه و تفکیک شدن است و هریک از اجزای بدن در دنیای رسانه مورد تاکید خاصی قرار گرفته است و مدهایی برای آن به وجود می آید که حتی در جراحی های زیبایی مورد استفاده قرار می گیرند.
در آماری که در سال 2010 به عمل آمد : از نظر تعداد جراحی زیبایی بینی , ایران رتبه اول را در جهان به خود اختصاص داده است . بر اساس آمار های موجود اعمال جراحی بینی در دنیا رو به کاهش و در عوض سایر جراحی هایی که به منطور جوان سازی افراد صورت می گیرد رو به افزایش است , با این وجود ایران هنوز بیشترین متقاضی جراحی زیبایی بینی را در جهان داراست .
برخی معتقدند به علت نوع پوشش زنان ایرانی که به چهره افراد نمود بیشتری بخشیده است سبب شده زنان ایرانی روی چهره خود حساس شده و همین امر می تواند یکی از دلایل بالا رفتن آمار جراحی های زیبایی بر روی صورت در ایران باشد.
روانشناسان معتقدند که گسترش نامطلوب جراحی های زیبایی در یک جامعه متاثر از انگیزه های شناختی و عاطفی افراد آن است , بطوریکه نیازهای عاطفی جوانان به ویژه نیاز به مورد توجه قرارگرفتن به وسیله جامعه از انگیزه های اصلی کسب زیبایی تصنعی است. از طرفی گروه های مرجع نتوانستند جوانان را درشناخت هویت خود یاری کنند. به این ترتیب ظاهری ترین لایه هویت هر فرد چنان برجسته می شود که دیگر ابعاد وجودیش را به حاشیه می راند.
پرويز مظاهري افزود:. در روانپزشکي اختلالي به نام بدشکلي بدن وجود دارد که نوعي اختلال شبه جسمي (سوماتوفرم) است و يک احساس ذهني مداوم درباره زشت بودن برخي از جنبههاي ظاهر يا چهره در افراد وجود دارد، با وجود اينکه ظاهر آنها طبيعي و يا تقريبا طبيعي است. اساس اين اختلال، باور يا ترس قوي بيمارگونه است از اينکه ظاهر جذابي ندارد و يا حتي نفرتانگيز است. اين افراد بيشتر به متخصصان پوست يا جراحان پلاستيک مراجعه ميکنند تا روانپزشکان. علايم اين بيماري عبارتند از باور يا هذيان واضح انتساب (اغلب درباره توجه ديگران به عيب ادعايي بدن)، اجتناب از آينه و سطوح شفاف و يا برعکس، نگاه کردن بيش از حد در آينه و کوشش براي پنهان کردن نقص فرضي (با آرايش يا تغيير لباس). درمان از طريق روشهاي جراحي يا درمانهاي پوستي تقريبا بدون استثنا ناموفق است. به همين علل، چنين افرادي پس از عمل نيز دچار مشکل خواهند بود و چه بسا پس از عمل جراحي، بيني آنها وضعيتي بدتر از قبل پيدا ميکند و افسردگي آنها را افزايش ميدهداز نظر روانشناسان افراد مضطرب , افسرده و گروه هایی که از اختلالات مزمن رنج می برند , کاندید های مناسبی برای اعمال جراحی زیبایی نیستند، در صورتی که پزشکان جراح بدون توجه به وضعیت روانی بیمار , جراحی رینوپلاستیک انجام می دهند ولی به دلیل شرایط روانی بیمار با نارضایتی او پس از عمل روبرو می شوند .
به طور قطع باید پیش از اقدام به اینگونه اعمال جراحی از مشاوره یک روانپزشک یا روانشناس بهره گرفت. زیرا اینگونه افراد قبل از عمل در ارتباط بین فردی دچار مشکل هستند , اغلب گوشه گیر و افسرده هستند و نسبت به ناراحتی های خود یبنش و بصیرت کافی ندارند.
این افراد ناراحتی خود را به اشتباه به ظاهر خود نسبت می دهند و با تن دادن به اعمال جراحی زیبایی به از بین بردن آن مشکل اقدام می کنند. از نظر شخصیتی اغلب افرادی که جراحی زیبایی – بینی – انجام میدهند ویژگی های وسواسی بارزی دارند و در درجه دوم , افراد دارای شخصیت خود شیفته که کمالگرایی آنها متمرکز به خود و با هدف افزایش جذابیت است , تن به این اعمال جراحی می دهند.
از نظر شخصیتی اغلب افرادی که جراحی زیبایی – بینی – انجام میدهند ویژگی های وسواسی بارزی دارند و در درجه دوم , افراد دارای شخصیت خود شیفته که کمالگرایی آنها متمرکز به خود و با هدف افزایش جذابیت است , تن به این اعمال جراحی می دهند.
به دلایل یادشده و درخواست برای زیباتر ماندن یا زیباترشدن، به اقتصادی بودن آن هم اندیشیده می شود. به کارگیری ژل های غیراستاندارد (قطعا ارزان تر) یا استفاده از افراد غیرمتخصص با دستمزد کمتر یکی از راهکارها برای این گونه افراد است. هدف این افراد از روش های تهاجمی مانند به کارگیری ژل افزایش اعتمادبه نفس و جلوه بیشتر در اجتماع است. این امر تنها به شرطی میسر خواهد بود که با نظر روان شناس انجام شود. در غیر این صورت پس از به کارگیری این روش ها افراد پس از طی دوره کوتاهی یا به نقایص دیگر در چهره خود پی می برند یا از عملکرد خود پشیمان می گردند.
از نظر آماری تکرار اقدامات زیبایی در حال افزایش است. پیشنهاد می شود در کنار گروه های جراحی پلاستیک از متخصصان مشاوره استفاده شود. در غیر این صورت نتیجه موردنظر بیمار و متخصصان درمانی حاصل نخواهد شد. این گونه افراد همیشه از خود باید بپرسند، چرا می خواهند خود را به دست این گونه اقدامات بسپارند؟ و نتیجه حاصل شده چه تغییراتی در زندگی و سلامت جسم و روان آنها دارد.
دکتر “بابک ساعدی” متخصص گوش ،حلق و بینی خاطرنشان کرد : رویکرد اطلاع رسانی به مردم در زمینه عمل جراحی پلاستیک باید تغییر کند و اطلاعات دقیق در اختیار بیماران قرار گیرد. عمل جراحی پلاستیک بینی از ان دسته از جراحی هایی است که در صورتی که با بررسی دقیق و کامل انجام شود عمل موفقیت آمیز خواهد بود .
ساعدی افزود : عمل جراحی پلاستیک بینی به هیچ عنوان یک عمل جراحی اورژانسی به حساب نمی آید، بلکه این جراحی باید زمانی انجام شود که فرد غیر از آمادگی جسمی از آمادگی روانی نیز برخوردار باشد.
در بعضی افراد که بینی بسیار بزرگ و نا موضون دارند , عمل جراحی زیبایی – بینی – ممکن است بتواند به افزایش اعتماد به نفس فرد کمک کند . هر چند که این افراد نیز در معرض نارضایتی بعد ازعمل قرار دارند.
ولی تقریبا در بیشتر افراد نتیجه مطلوب پس از عمل جراحی به بار نمی آید. به جرات می توان گفت که بیش از نیمی از افراد که از نتیجه عمل جراحی خود ناراضی اند به شدت از روابط اجتماعی دوری می جویند و درنتیجه عملکرد اجتماعی و شغلی آنان با اختلالات چشم گیری روبرو می شود.
بیشتر افرادی که تن به عمل جراحی زیبایی می دهند دارای یک شعار واحد هستند؛ از وضع موجود به وضعیت مطلوب. اگر شخصی از نظر منطقی و آگاهی شرایط بعد از عمل را بداند، می تواند با احساس خود مناسب تر برخورد کند. مثلا یک پرسشنامه کاربردی و پر کردن آن با سوالات مشابه زیر مطمئنا آثار منفی این احساس را تغییر خواهد داد:
«چرا می خواهم عمل زیبایی انجام دهم؟ چه کسانی مرا تشویق به این کار کرده اند؟ چه کسانی مرا از انجام این عمل بازمی دارند؟ اگر این عمل انجام شود چه چیزی به دست خواهم آورد؟ اگر این عمل انجام نشود چه مشکلی پیدا می شود؟ چه کسانی بعد از عمل به اهداف خود رسیده اند و آن اهداف کدامند؟ چه افرادی به اهداف خود نرسیده و شکست خورده اند؟ می خواهید بعد از عمل زیبایی مثل چه کسی شوید؟» و سوال های دیگر که در ذهن مراجعه کننده زوایای تاریک تصوراتش را روشن می کند.
از نظر روان شناختی در اعمال جراحی زیبایی سه وجه مدنظر است، پیش از عمل که طرح درمان مشهور شده، در طول درمان و احیای بیمار و پس از انجام عمل جراحی که نیازمند آماده سازی بسترهای فکری خود و اطرافیان وی است. انتقال درک ایجاد ارزش افزوده برای فردی که عمل جراحی روی وی انجام شده بسیار حایز اهمیت است.
اما اتفاق جالبی که در سالهای اخیر رخ داده است این که سالمندان ايرانی علاقه زیادی به جراحی زیبایی پیدا کرده اند که این مسئله به نحوی نقض کننده برخی تصورات در این باره است.
باورها بر اين است كه اين جراحي در سن بالا به دليل ويژگي آناتوميك بدن با مشكلاتي روبرو است. دكتر ابراهيم رزمپا، متخصص و جراح گوش، حلق و بيني و جراح پلاستيك بيني، در اين باره ، گفت: گرچه به علت ويژگيهاي تشريحي و رواني افراد مسن كمتر براي رينوپلاستي مناسب هستند، ولي با انتخاب مناسب بيمار، نتايج بسيار رضايت بخشي به دست ميآيد. به همين دليل باور مرسوم به امتناع از جراحي زيبايي بيني در سنين بالا نياز به تجديد نظر دارد.
تحقيقات نشان ميدهد كه رينوپلاستي و تغيير شکل بيني اثرات هيجاني شديدي را به ويژه هنگامي كه خواسته بيمار برآورده نميشود، به دنبال خواهد داشت. فراهم نشدن رضايت و خواسته بيمار از جراحي زيبايي در افراد مسن از تبعات رواني بالايي برخوردار است.
دبير انجمن روانپزشکان ايران یادآور شد: بايد پيش از اقدام به اين عمل از مشاوره يک روانپزشک بهره گرفت. زيرا اين افراد قبل از عمل در ارتباط ميان فردي داراي مشکل هستند، اغلب گوشهگير و افسرده هستند، نسبت به ناراحتيهاي خود بصيرت و بينش کافي ندارند، ناراحتي خود را به اشتباه به ظاهر خود نسبت ميدهند و با عمل جراحي زيبايي براي از بين بردن آن اشکال اقدام ميکنند. از نظر شخصيتي نيز اغلب افرادي که جراحي زيبايي بيني انجام ميدهند، ويژگيهاي وسواسي بارزي دارند و در درجه دوم، افراد داراي شخصيت خودشيفته که کمالگرايي آنها متمرکز به خود و با هدف افزايش جذابيت است، اين اعمال را انجام ميدهند.
به گفته دكتر رزمپا، افرادي كه از نقايص مشخصي مانند ضرب ديدگي، شكستگي و يا صدمات ناشي از تصادف رنج ميبرند، اغلب از جراحي بيني راضي بوده و معمولا جراحي در اين افراد نتايج خوبي را به دنبال دارد. به طور كلي با توجه به مسايل رواني خاص سنين بالا به كار گرفتن تكنيكهاي جراحي محافظهكارانه و تغييرات جزيي نتايج مطلوبي خواهد داشت. درغيراين صورت، اثرات مخرب رواني و شخصيتي ناشي از رينوپلاستي و تغييرات وسيع در اين بيماران قابل كنترل نخواهد بود.
اين جراح پلاستيك بيني مشخص كردن انگيزه بيمار از عمل زيبايي بيني بويژه در افراد مسن را مهم دانست و ادامه داد: بيماران با اختلالات واضح بيني براي عمل مناسبتر هستند. غير از موارد ترميمي بيني ناشي از تصادفات و ضرب ديدگيها، ساير موارد بايد به دقت بررسي شده و در موارد مبهم مشاوره روانپزشكي درخواست شود.
وي ادامه داد: افرادي كه در سنين بالا اقدام به جراحي زيبايي بيني ميكنند، در صورتي كه نقايص آشكار و واضحي نداشته باشند، بايد از نظر مسايل روحي رواني مورد بررسي قرار گيرند. چرا كه ممكن است در پشت پرده تقاضاي افرادي كه در سن بالا به دنبال زيبايي هستند، مشكلات روحي رواني نهفته باشد. در بسياري از اين افراد بويژه در مردان مسن، مشاوره رواني الزامي است.
به نظر مي آيد فاكتور سن يكي از مسايل مهم در جراحي زيبايي بيني است. دكتر رزمپا با بيان اين كه عمل جراحي بيني محدوديت سني ندارد، جراحي پلاستيك بيني در دختران را در سنين بعد از عادت ماهيانه و پسران را در سنين بعد از بلوغ مجاز دانست و گفت: در صورتي كه در سنين پايين بيني مشكل عملكردي داشته باشد، ميتوان با انجام عمل جراحي محدودي مشكل را برطرف و در آن ميان حالت بيني را نيز اصلاح كرد.
نقش جراح و تجربه وي در انتخاب مناسب بيمار، به كارگرفتن تكنيكهاي مناسب جراحي و در نظر گرفتن عوارض احتمالي ناشي از جراحي انكار ناپذير است. در سالهاي اخير، با افزايش كنگرههاي داخلي و خارجي و انتقال تجربيات و اطلاعات پزشكان به يكديگر، پيشرفتهاي خوبي در زمينه جراحي پلاستيك بيني انجام شده است.
معمولا مشاهده ميشود افراد در ارزيابي نهايي نتيجه عمل عجله كرده و به دليل نارضايتي اقدام به انجام عملهاي مجدد ميكنند. در اينجا اين سوال مطرح ميشود كه آيا انجام اعمال جراحي متعدد بر روي بيني عوارضي را به دنبال ندارد؟ دكتر رزمپا در اين باره توضيح داد: معمولا نتيجه اغلب جراحيهاي بيني 6 هفته تا 3 ماه اول مشخص ميشود. اما حداقل زمان لازم براي ارزيابي نهايي يك سال بعد از عمل است. اين در حالي است كه ارزيابي نتيجه نهايي در پوستهاي ضخيم و چرب ممكن است دو تا سه سال بعد از عمل زمان نياز داشته باشد. به طور كلي نبايد در ارزيابي نتيجه نهايي جراحي بيني عجله كرد.
وي ادامه داد: ويژگيهاي آناتومي بيني در عمل مجدد مانند عمل اوليه است اما برگشت به حالت طبيعي در اين عملها زمان بيشتري را ميطلبد. همچنين پزشكي كه عمل مجدد را انجام ميدهد بايد از تجربه و مهارت ويژهاي برخوردار باشد و صحبت با بيمار و توجيه وي از نتيجه احتمالي جراحي بايد در دستور كار جراح قرار گيرد. به طور كلي افرادي كه از نتيجه عمل اوليه راضي نيستند، بايد حداقل يك سال بعد تقاضاي عمل مجدد كنند.
دكتر رزمپا در پايان با بيان اين كه در زمينه عمل زيبايي بيني بايد فرهنگسازي صورت گيرد، توصيه كرد: بايد در انتخاب جراح دقت شود و از افرادي كه از تجربه كافي در جراحي زيبايي دارند استفاده شود. پرداخت هزينه بالا دليل بر كيفيت بالاي عمل نيست. نبايد فراموش كرد كه بيني در درجه اول يك ارگان تنفسي است؛ بنابراين بيني بايد عملكرد خود را حفظ كرده، طبيعي و متناسب با چهره باشد.
خلاصه زیباتر شدن امروز بین افراد فراگیر شده است و با انتخاب نوع پوشش، آرایش مو و استفاده از زیورآلات و اتومبیل های گران قیمت و عمل های زیبایی سعی در جلب توجه دیگران از طریق زیباتر جلوه کردن دارند. اگر زیبایی بیرونی با احساس زیبا بودن درونی همراه شود می تواند در شخص تعادل روانی به وجود آورد. در غیر این صورت هرگز به زیبایی های بیرونی خود اعتقاد پیدا نمی کنیم و آنکه به چیزی تظاهر کند از درون از کمبود آن رنج می برد.
عضو گروه جامعهشناسی پزشکی و سلامت در بخش دیگری از سخنان خود، در خصوص انگیزه متقاضیان برای انجام اعمال جراحی پلاستیک نیز گفت: متخصصان جراحی پلاستیک با دیدگاهی مثبت، دلایل گرایش به این امر را در درجه اول، رفع نواقص و ناراحتیهای جسمانی و عوارض روانی ناشی از آن و سپس حس زیباپسندی و گرایش فطری انسان به زیبایی و بهبود کیفیت زندگی و درمواردی بسیار اندک (حدود 10 تا 15درصد) تبلیغات رسانهها، چشم و همچشمی و … عنوان کردهاند.
این در حالی است که از سوی دیگر، پزشکان گوش وحلق و بینی، روانشناسان و مردم عادی با بیان دلایلی مانند اختلالات روانی مراجعان و مسائل فرهنگی- اجتماعی، دیدگاهی منفی نسبت به این قضیه دارند. در این زمینه، به نظر میرسد باید توجه داشت که یکجانبهنگری و اختصاصی کردن اعمال جراحی به اعمال جراحی غیر ضروری نزد افراد مرفه، تا حد زیادی میتواند به معنای نادیده گرفتن اکثریتی که بنا به ضرورت به این اعمال دست میزنند و تحقیر ایشان باشد.
پروانه زاهدیفر ، تأکید کرد: بر اساس یافتههای حاصل از این پژوهش، افزایش تقاضا درگروههای سنی و جنسی مختلف، رشد و گسترش میزان اعمال جراحی زیبایی در ایران و کمبود تعداد متخصصان جراحی پلاستیک زیبایی، فرصت فعالیت را به جراحان غیر متخصص داده و منجر به بروز مشکلاتی نظیرعدم تضمین موفقیت در اعمال جراحی، روبرو شدن برخی بیماران با پیامدهای منفی ناشی از اعمال جراحی نامناسب و حتی خطرمرگ و بالطبع، افزایش میزان شکایتها از قصور پزشکی شده است. از بعدی دیگر، پیامد مجموعه عوامل فوق، طرح و بزرگ¬نمایی برخی از این موارد در رسانهها به عنوان یک مسأله اجتماعی و نوشتن مقالات و انجام مصاحبههایی در نشریاتبا هدف کاهش تمایل اقدام به این عمل از طریق تأثیرگذاری بر متقاضیان، مسئولان و وجدان جمعی جامعه بوده است. متأسفانه در این زمینه، مجموعه پژوهشها در دانشگاهها در قالب پایاننامههای دانشجویی نیز با همان تفکر قالبی و از پیش تعیین شده انجام شده که در نتیجه، در علوم فردگرا، تأکید بر اختلالات روانی و شخصیتی متقاضیان بوده و علوم اجتماعی این افراد را قربانیانی منفعل جامعه معرفی کردهاند.
اقتصاد زیبایی ؛ اقتصادی نوپا اما پر درآمد
چند سالی است که واژه اقتصاد زیبایی به ادبیات اقتصاد بین المللی ایران وارد شده است که به سبب گرایش ذاتی انساانها به زیبایی و زیبایی پرستی ایجاد شده است نامی نو كه بهعنوان توصیفی برای بیان چرخه پرپیچ و خم زیباسازی افراد بهكار میرود.
این اقتصاد تاکنون توانسته است با بهره گیری از تبلیغات خاکستری به رونق استفاده از لوازم مختلف آرایشی و بهداشتی و بهخصوص كاهش سن مصرفكنندگان در سراسر جهان دست یابد. اما در كنار استفاده از این قبیل لوازم متوسل شدن به انواع جراحیهایی كه تنها با هدف زیباسازی بیشتر صورت میگیرد، بسیار جالب است.
حال این که شمار این قبیل جراحیها نهتنها در جهان كه بیشتر در كشورهای آسیایی و عربی رشد فزاینده ای یافته است و بانوان اصلیترین مشتریان كلینیكهای جراحی پلاستیك را تشكیل میدهند می آید: امروز رواج مصرف لوازم آرایشی چنان رونق پیدا كرده است كه در هر ثانیه در جهان ۲۲ روژلب به فروش میرسد. نكته اینكه بخش عمده این فروش در عربستان و ایران صورت میگیرد.
آمار نشان میدهد كه در عربستان سعودی در سال ۲۰۰۵ زنان، یك میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو برای آرایش خود هزینه كردهاند. در ایران نیز با آنكه آمار مصرف لوازم آرایش به پای عربستان نرسیده اما در جای خود تكان دهنده است.
سال ۲۰۰۴ بیش از ۳/۳ میلیارد دلار لوازم آرایشی و عطر و ادکلن وارد خاورمیانه به ویژه ۲ کشور عربستان و ایران شده و این رقم نسبت به سال قبل از آن ۱۲ درصد افزایش داشته است.
عربستان و ایران ۲ مصرفکننده عمده لوازم آرایشی و عطر و ادکلن در سال ۲۰۰۴ بودهاند و پس ازآنها، به ترتیب کشورهای مصر، امارات، کویت و لبنان قرار گرفتهاند
در ایران سالانه حدود یك میلیارد دلار لوازم آرایشی و بهداشتی مصرف میشود. این رقم در حالی توجه را به خود جلب میكند كه گردش مالی در سیستم جراحی پلاستیك هر روز بیشتر میشود. با وجود آنكه آماری رسمی مبنی بر شمار جراحیهای پلاستیك صورت گرفته در هر سال در ایران عملا وجود ندارد، اما همین ارقام جسته و گریختهای كه اعلام میشود خود تكاندهنده است. این رقم محصولات بهداشتی كه به منظور لاغری استفاده میشود را نیز در برمیگیرد.
در بین عملهای جراحی زیبایی جراحی پلاستیك بینی از شیوع نسبتا بالایی برخوردار است كه البته آمار دقیقی از تعداد انجام این عمل در هر سال در دست نیست. در كنار عملهای جراحی، استفاده از داروهایی چون بوتاكس نیز بسیار پرطرفدار شده است. روزانه در تهران بین ۳ تا ۴ هزار نفر برای تزریق بوتاكس و رفع چین و چروكهای پوستی به كلینیكهای زیبایی مراجعه میكنند تا آنجا كه گفته میشود در هر سال بالغ بر ۱۸۲ میلیارد تومان برای رفع چین و چروك هزینه میشود. متخصصان زیبایی بر این عقیدهاند كه طی دو سال اخیر بین ۳۰ تا ۵۰ درصد بر تعداد مصرفكنندگان آمپولهای ضدچروك اضافه شده و این رشد به ۶۵ درصد هم خواهد رسید.
هرچند آمار اعمال جراحی زیبایی در جهان روبه افزایش است در ایران این ارقام رشدی تكاندهنده را به نمایش میگذارد. شمار اعمال زیبایی در جهان در سال ۲۰۰۵ رشدی بیسابقه داشت بهطوری كه فقط در آمریكا این اعمال جراحی ۱۰ میلیون و ۲۰۰ مورد بود و نسبت به سال قبل از آن ۱۱ درصد رشد داشت. قیاسهایی از این دست موجب شده است تا ایران بتواند حائز رتبه اول جراحی پلاستیك در جهان شود. همانطور كه گفته شد به دلیل آنكه آمار جراحی پلاستیك در كشور ثبت دقیق نشده و البته به لحاظ هزینه نیز از تعرفهای مشخص برخوردار نیست، آمارهای چندان قابل اعتمادی در مورد آن وجود ندارد. با این وجود از همین اطلاعات ناچیز نیز نمیتوان چشم پوشید.
یعنی اگر رقم ۱۸۲ میلیارد تومانی كه در هر سال در كشور صرف برطرف شدن چین و چروك خانمها و آقایانی بدانیم كه با پیری مقابله میكنند، باید گفت كه بهطور تقریبی در هر سال در كشور هزینهای معادل قیمت فروش ۲ میلیون بشكه نفت به از بین بردن چین و چروك صورتهایی اختصاص مییابد كه به هر حال روزی پیر خواهند شد.
با این رویكرد و رشد فزایندهای كه آمار استفاده از این قبیل ابزار برای زیباسازی هرچه بیشتر و جوانی ابدی روبه افزایش قطعا جابهجایی نقدینگی كلان را در این عرصه باید انتظار داشت بدین ترتیب ظاهرا زیبایی ابدی آنقدرها هم ارزان نیست و چه بسا بسیار هم گران تمام میشود.
بازار محصولات آرايشي و بهداشتي جولانگاه قاچاقچیان
ز دیرباز افزایش مصرف با پدیده قاچاق همراه بوده است و از آنجا که زیبایی یکی از این مواردی است که به سبب بعد روانی آن افراد به هر قیمتی به دنبال به دست آوردن آن هستند پای قاچاقچیان را به این عرصه باز می کند.
آمار دقیقی از میزان این محصولات در کشور در دست نیست اما برخي از کارشناسان این آمار را 50 و برخي اين عدد را تا 80 درصد نيز عنوان كردهاند، اما هرچه است، ميزان محصولات قاچاق آرايشي در بازار تهران عدد بسيار زيادي است.
این در حالی است که مديركل داروي وزارت بهداشت، با اشاره به پايين آمدن سن مصرف لوازم آرايشي در كشور نسبت به ديگر كشورها اعلام كرد متاسفانه وضعيت تقلب در اين موارد بسيار بالاست و مضرات ناشی از آن برای کودکان بیشتر است.
برآوردهاي غيررسمي حاكي از آن است كه حداقل 25 تا 30 درصد كل محصولات آرايشي موجود در بازار كشور تقلبي و غيراستاندارد است و از افغانستان، پاكستان و كشورهاي حوزه خليج فارس، از طريق قاچاق و تجارت چمداني وارد كشور ميشود.متاسفانه در سالهاي اخير شاهد فعاليت گسترده دستفروشان خياباني بودهايم كه لوازم آرايشي ميفروشند. كافي است سري به خيابانهاي پرتردد بزنيد تا اين دستفروشها را در حالي كه جمعي از مردم آنها را دوره كردهاند ببينيد. معمولا بساط آنها مملو از لوازم آرايشي تقلبي است.
با اين وجود مشتريان زيادي هم دارند؛ افرادي كه حتي با وجود آگاهي از تقلبي بودن لوازم آرايش به دليل ارزان بودن آنها را ميخرند، بدون آنكه به عواقب آن فكر كنند. البته اجناس تقلبي محدود به دستفروشان و قيمتهاي پايين نيست. مواد آرايشي و بهداشتي كه به صورت قاچاق وارد ميشود با خواص اغواكنندهاي مانند كرمهاي ضدچروك، سفيدكننده يا شامپوهاي رويش مو و تقويتكننده پوست با ماركهاي تجارتي معروف و به قيمت گران در بسياري از مغازهها، سوپرماركتها و حتي داروخانهها عرضه ميشود.
تلقي مصرفكنندگان اين است كه مواد آرايشي و بهداشتي هر چه گرانتر باشد، كيفيت بالاتري دارد و متاسفانه قاچاقچيان از اين باور عمومي سوءاستفاده ميكنند. بسياري از اين لوازم آرايشي در شرايط غيراستاندارد تهيه ميشوند ممكن است مقدار زيادي ميكروب به همراه داشته باشند كه اين مواد ميكروبي براي لوازم آرايش چشمي همچون ريملها بسيار خطرناك است.اكثر لوازم آرايشهاي تقلبي حاوي ژلاتينهاي نامرغوب و غيربهداشتي هستند. در اين حالت ژلاتيني كه مستقيما از بدن حيوان خارج ميشود هيچ تغييري نمييابد، به همين دليل به عنوان جزيي از بدن حيوان حاوي ويژگيهاي آن است و اگر تهيه غيربهداشتي باشد يا احشام بيمار باشند و عامل بيماريزا به حرارت پايين حساس نباشد، منتقل ميگردد، البته دوره كمون آن هم طولاني است و به مدت 20 سال ميباشد كه در آينده مشكلساز خواهد بود.در بعضي موارد جنون گاوي از طريق ساختن لوازم آرايشي غيربهداشتي از حيوان به انسان منتقل ميگردد: مواد آرايشي مانند رژ لب كه در حين غذا خوردن وارد بدن ميشوند در صورت داشتن فلزات سنگين و مواد نامرغوب گياهي، عوارض ناشناختهاي در بدن ايجاد خواهند كرد.جدا از توليد، نحوه نگهداري لوازم آرايش تا هنگام فروش نيز مهم است.
انتقال لوازم آرايشي از كارخانه به محل فروش بايد با رعايت شرايط بهداشتي باشد. در بسياري موارد، لوازم آرايشي آفتاب ميخورد و يا حرارت آن نامناسب است، البته تغيير ناگهاني هوا هم ميتواند مشكل ديگري باشد، چون اين مواد آرايشي در هواي گرم ذوب و در هواي سرد نيز منجمد ميشود و ممكن است اين مواد چندين بار ذوب و منجمد شوند و كيفيت و ويژگي خود را از دست ميدهند
فروش ۲۲ رژ لب در هر ثانیه در جهان
برای افرادی که دنبال یک کسب و کار شیک و نان و آب دار و زود باز ده هستند فروشگاه لوازم آرایشی بهداشتی حرف اول را می زند.
به همین دلیل هم بسیاری از جوانان با وجود تحصیلات دانشگاهی و گرفتن تخصص های مختلف ازحقوق کارمندی دست شسته اند و فروشنده لوازم آرایش شدند.
علاوه برایران که جزء پرمصرف های لوازم آرایشی درجهان شناخته می شود، صنایع وابسته به زیبایی امروزه کاملاً جایگاه خود را در کشورهای پیشرفته باز کرده و غول های صنایع آرایشی و بهداشتی جهان نیز با توجه به نیاز مشتریان خود و سلیقه آنها روز به روز محصولات جدیدی را روانه بازار می کنند.
امروزه رواج مصرف لوازم آرایشی چنان رونق پیدا کرده است که در هر ثانیه در جهان ۲۲ رژ لب به فروش می رسد. جالب اینجاست که بخش عمده فروش این محصولات آرایشی در عربستان و ایران انجام می شود آمارها نشان می دهد در عربستان سعودی در سال ۲۰۰۵ زنان بیش از یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو برای آرایش خود هزینه کرده اند.در ایران نیز با اینکه آمار مصرف لوازم آرایشی به پای عربستان نرسیده اما در نوع خود جالب است براساس آمار موجود در ایران سالانه حدود یک میلیارد دلار لوازم آرایشی و بهداشتی مصرف می شود.
استفاده از لوازم آرایشی در ایران دیگر نه سن خاصی دارد و نه قشر خاصی. امروزه اکثر دختران و زنان ایرانی استفاده از لوازم آرایشی را جزء لاینفک زندگی خود می دانند و این تمایل باعث شده کشورمان تبدیل به سومین مصرف کننده لوازم آرایش در خاورمیانه و هفتمین وارد کننده لوازم آرایشی در جهان شود.
اینطور که رسما اعلام شده، زنان ایرانی سالانه نزدیک به یک میلیارد تومان لوازم آرایش می خرند از سوی دیگر سن مصرف لوازم آرایش نیز به ۱۵ سال رسیده است و این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته تمایل به آرایش بیشتر در بین زنان مسن دیده می شود که طراوت و شادابی پوست خود را از دست داده اند.
اما مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی در شرایطی در ايران روند صعودي يافته كه تولید کنندگان داخلی این حوزه از واردات بی رویه و بعضاً بی کیفیت به ویژه از چین رنج برده و جزء مظلوم ترین صنایع بوده اند.
در همين زمينه يكي ازاعضاء اتحاديه صنف لوازم آرايشي اصفهان درگفتگو با خبرنگارايمنا ضمن ابراز رضايت از فعاليت ارگان هاي ذي ربط درطول سال جاري نسبت به سال هاي گذشته، تاكيدكرد: نبود نظارت در زمينه برچسب ها و نوشته هاي روي لوازم آرايشي خارجي مي تواند زمينه بهتري براي ورود اجناس بي كيفيت و غيراستاندارد خارجي را فراهم كند.
علاوبراين، اتحاديه صنف لوازم آرايشي بهداشتي اصفهان عامل اصلي پرفروش بودن محصولات وارداتي با برچسب هاي مشابه را قيمت پايين آن دانست كه در چنین شرایطی قیمت پایین کالاهای بی کیفیت و غیراستاندارد مردم را به سمت خود جلب کرده و حتی با وجود باکیفیت بودن تولیدات داخل این محصولات فروش چندانی ندارند
اين اتحاديه تفاوت فاحش قيمت ها را عامل اصلي قاچاق مواد آرايشي عنوان كرد و گفت: اگر كسی بخواهد این مواد را از راه قانونی وارد كند، آن قدر گران برایش تمام مي شود كه مجبور است از راه قاچاق با قیمت كمتری وارد كند.
اين اتحاديه همچنين وظیفه نهادهایی مانند وزارت بهداشت، بازرگانی و سازمان استاندارد را در رفع اين معضل بسیار سنگین دانست وتاكيدنمود محصولات و مواد آرایشی كه توسط دستفروش های کنار خیابان و بوتیک های بدون نام و نشان معتبر به مردم عرضه می شود عمدتاً تاریخ مصرف گذشته و دارای مواد ترکیبی و شیمیایی غیراستاندارد هستند.
همچنين يكي ديگر ازمشكلات دراين زمينه طبقه بندي شدن نمايندگي ها و تفكيك نوع محصولات آرايشي درهريك ازمناطق اصفهان است.به طوري كه هرجنسي درهرمغازه اي يافت نمي شود
به نظر می رسد وضعیت بازار محصولات آرایشی و بهداشتی در جهان طی سال های آینده بسیار پیچیده تر از وضعیت فعلی نیز خواهد شد چراکه طی سال های اخیر حتی مردان نیز به سمت مصرف لوازم آرایشی روی آورده اند و رونق بازار این محصولات را دو چندان کرده اند.
تنها ۱۰ درصد لوازم آرایشی موجود در بازار از مجاری قانونی وارد کشور می شود
درباره لوازم آرایشی و عوارض استفاده مکرر آن مطالبی شنیده اید و خوانده اید اما متاسفانه با وجود اطلاعات کم و بیش افراد به ویژه زنان درباره تاثیر مضر این لوازم بر پوست، هم چنان مصرف لوازم آرایشی در کشور ما بسیار بالاست و تلاش و تمنای جوانان برای کسب زیبایی بیشتر، سبب رونق بازار فروش لوازم آرایشی و بهداشتی در کشور شده است.
طبق آمار ایرانی ها از نظر رشد مصرف لوازم آرایشی جزو صدر نشین ها هستند و این در حالی است که بازار قاچاق لوازم آرایشی بسیار پررونق است و مهم تر این که محصولات قاچاق اغلب تقلبی است و جالب این که تقلب در حوزه لوازم آرایشی بسیار بیشتر از حوزه غذا و داروست.
تنها ۱۰ درصد لوازم آرایشی موجود در بازار از مجاری قانونی وارد کشور می شود و ۹۰ درصد آن به صورت غیرقانونی وارد شده و به دست مصرف کننده می رسد و بنا به نظر برخی ایران ، پس از عربستان دومین و یا سومین مقام مصرف کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه را به خود اختصاص می دهد. طبق آمارها زنان جهان سالانه ۱۶۰ میلیارد دلار به منظور زیبایی خود هزینه صرف می کنند و در این میان زنان ایرانی چیزی حدود یک میلیارد دلار برای زیبایی خود هزینه می کنند. سرانه مصرف لوازم آرایشی هر فرد در خاورمیانه سالانه ۳۳۴ دلار است . سن مصرف لوازم آرایشی در ایران به ۱۵ سال رسیده است در حالی که در کشورهای توسعه یافته، تمایل به آرایش در بین زنان مسن دیده می شود که طراوت و شادابی پوست خود را از دست داده اند.
بدون شک استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی یک پدیده روانی اجتماعی است که بررسی آن را باید به کارشناسان امر واگذار کرد. شاید افزایش اطلاعات مصرف کنندگان لوازم آرایشی درباره مضرات این لوازم بتواند در استفاده بی رویه از آن ها هشداردهنده باشد. برای بررسی تاثیر لوازم آرایشی بر سلامت پوست از یکی از متخصصان پوست و مو کمک گرفتیم.
دکتر محمد جواد یزدان پناه، متخصص پوست و مو درباره انواع لوازم آرایشی در بازار نیز یادآور می شود: در بحث لوازم آرایشی باید یک نکته کلیدی را در نظر گرفت و آن تفاوت لوازم آرایشی استاندارد و مورد تایید وزارت بهداشت و لوازم آرایشی غیراستاندارد است. این نکته از این رو اهمیت دارد که لوازم آرایشی استاندارد و غیر استاندارد می تواند به پیدایش موارد حساسیتی بینجامد.
طبیعی است که لوازم آرایشی غیر استاندارد می تواند مضرات بیشتری داشته باشد. بنابراین واکنش حساسیتی یکی از شایع ترین عوارض استفاده از انواع لوازم آرایشی است و ایجاد حساسیت غیرقابل انتظار نیست. سوزش، خارش، خشکی و قرمزی همگی از نشانه های حساسیت است و در ترکیبات غیراستاندارد این واکنش ها بیشتر است.
التهاب و تحریک مداوم پوست در پی استفاده مکرر از لوازم آرایشی در طول زمان می تواند به پدیده شایع پیری پوست بینجامد. دکتر سیدمجتبی امیری، متخصص پوست در توضیح علت پیر شدن پوست در اثر استفاده از لوازم آرایشی می گوید: محصولات آرایشی اصولا نه تنها هیچ اثر مثبتی بر روی پوست ندارد، بلکه باعث بسته شدن منافذ پوست شده و خطر ابتلا به چین و چروک و پیری زودرس را افزایش می دهد، در سطح پوست به طور طبیعی، منافذ عرقی وجود دارد که به وسیله تعریق، رطوبت پوست را تامین می کند علاوه بر این منافذ دیگری در پوست صورت قرار دارد که چربی ترشح شده در سلول های پوست را به سطح پوست می آورد و باعث شادابی و طراوت پوست می شود. استفاده زیاد از محصولات آرایشی باعث می شود به مرور زمان منافذ پوست بسته شده و خطر افزایش جوش ها و حساسیت های پوستی افزایش پیدا کند.
دکتر یزدان پناه نیز با اشاره به بسته شدن منافذ پوست و احتمال بروز جوش های پوستی می گوید: در زنان پیدایش ضایعات آکنه ای در اثر مصرف بی رویه لوازم آرایشی بسیار شایع است.
اکثر ترکیبات آرایشی چرب است و با بستن منافذ طبیعی پوست، جوش های ریزی روی پوست ظاهر می شود و ممکن است به ایجاد التهاب بینجامد. این مسئله به ویژه در دختران جوان که پوست های چرب دارند، شایع تر است. توجه کنید که عوارضی که ذکر شد می تواند حتی با مصرف لوازم آرایشی استاندارد هم بروز پیدا کند و تمامی این عوارض به صورت شدیدتر در مورد محصولات غیرمجاز هم دیده می شود. محصولات غیرمجاز علاوه بر این عوارض می تواند آلودگی های میکروبی و قارچی را برای مصرف کننده در پی داشته باشد به ویژه اگر به صورت مشترک استفاده شود.
لوازم آرایشی که توسط خریداران مختلف تست می شود تا در نهایت به دست مصرف کننده می رسد می تواند آلودگی و عفونت قارچی داشته باشد و فرد را دچار عوارض متعدد کند. توصیه اکید ما به مصرف کنندگان محصولات آرایشی این است که علاوه بر توجه به شکل بسته بندی و پلمب بودن محصول، به استانداردهای وزارت بهداشت و استانداردهای تولیدکننده به هنگام خرید دقت کنند تا کمتر دچار این عوارض شوند. تاریخ مصرف هم بسیار مهم است زیرا این محصولات با اتمام تاریخ مصرف عوارض جدی برای مصرف کننده به همراه دارد که از شایع ترین آن ها ایجاد جوش های قرمز و سرسفید عفونی و میکروبی در سطح پوست است.
از آن جا که اطراف چشم دارای پوست بسیار حساسی است استفاده مشترک از این محصول آرایشی می تواند باعث ایجاد حساسیت و دیگر عوارض برای فرد شود و آلودگی را از یک نفر به نفر بعدی منتقل کند. خرید محصولات آرایشی از فروشگاه های معتبر نیز بسیار مهم است و خرید از دستفروش ها یا مغازه دارانی که در کنار سایر اقلام به فروش لوازم آرایشی اقدام می کنند توصیه نمی شود زیرا این افراد اغلب لوازم آرایشی غیراستاندارد و قاچاق با قیمت های اندک به مشتریان خود عرضه می کنند.
وی با اشاره به جوان بودن پوست و چربی بیشتر پوست جوانان توصیه می کند جوانان کمتر از لوازم آرایشی استفاده کنند زیرا این محصولات یکی از شایع ترین دلایل بروز آکنه است. برخی ترکیبات آرایشی آکنه زاست و به تشدید آکنه پوست در سنین جوانی کمک می کند.
محصولات آرایشی در صورت استفاده باید در کوتاه ترین زمان ممکن استفاده شود و به سرعت از سطح پوست پاک شود، به هنگام پاک کردن محصولات آرایشی نیز شستن نامناسب، کشیدن پوست به ویژه پوست اطراف چشم می تواند به پوست آسیب برساند و بهتر است با استفاده از شیرپاک کن سطح پوست تمیز شود سپس با آب سرد پوست را آبکشی کرده و با مرطوب کننده آن را ماساژ داد. هم چنین بهتر است پوست قبل از خواب تمیز شود زیرا تماس طولانی پوست با محصولات آرایشی می تواند به واکنش های حساسیتی منجر شود و از آن جا که منافذ پوست بسته است، پوست آسیب می بیند.
این متخصص پوست درباره بهداشت چشم و استفاده از محصولات آرایشی مخصوص چشم توضیح می دهد: تمامی نکاتی که ذکر شد باید در مورد چشم رعایت کرد به علاوه این نکته که چشم و پوست اطراف آن بسیار حساس است و باید مراقبت و نگهداری از آن را به مراتب بیشتر انجام داد. هم چنین در مورد تاتو باید متذکر شد که انجام تاتو از نظر پزشکی مورد تایید نیست اما متاسفانه هم اکنون در جامعه بسیار شایع است زیرا در واقع وارد کردن رنگدانه به داخل پوست است و عوارضی که می تواند داشته باشد شامل انتقال عفونت و واکنش بدن نسبت به رنگدانه است. تاتو فقط در شرایط استثنایی و با در نظر گرفتن ریسک آن و استفاده از امکانات کاملا بهداشتی قابل تجویز است. اغلب تاتوهای زیبایی خطر بالایی دارد زیرا مضرات آن بیش از مزایای آن است و انجام آن از نظر پزشکی مردود است.
امید است روزی با روشنگری هایی که در حوزه زیبایی شناختی به افراد داده می شود شاهد کاهش عوارض مصرف این محصولات در کشور باشیم.
تبدیل شیوه های ساخت مواد آرایشی و بهداشتی خانگی به شیمیایی
زنان از دیرباز، اصلی ترین مصرف کنندگان صنعت بهداشتی بوده اند. برندهایی نظیر «هلنا رابینسون»، «الیزابت اردن»، «مادام سی.جی.واکر»، «استی لاودر» و «مری کای اش» از سال ها پیش در سراسر دنیا شناخته شده اند و عمر این ابرشرکت های فعال در بازار تولید و عرضه محصولات آرایشی و زیبایی، به بیش از یکصد سال می رسد و کارآفرینانی نظیر «هازل بیشاپ» و «آنی تورنبو مالرون» که ممکن است چندان شناخته شده نباشند، برای اولین بار ساخت رژ لب های با طول عمر بالا و با تمرکز بر روی زنان سیه چرده را روانه بازار کردند؛ کاری که در آن دوره، عملی برجسته و توجه برانگیز به حساب می آمد.
رهبری زنان بر صنعت بهره گیری از فنون و محصولات مختلف آرایشی، به قرن ها پیش باز می گردد و ما با یک صنعت پرسود مواجه بودیم. مثلاً زنان مصری در عصر فرعون از گیاهی کوهی جهت ترسیم خط چشم و ریمل استفاده می کردند و یا زنان سرخ پوست آمریکایی از سال ها پیش از یک ماده گیاهی برای ترمیم نواقص پوست صورت خود بهره می برده اند. از عصر ملکه ویکتوریا به بعد، همان طور که آقای ترسا ریوردان نیز در کتاب پرمخاطب خود با عنوان «اختراع زیبایی» به آن اشاره می کند، ما شاهد عرضه گسترده انواع محصولات آرایشی صنعتی به بازار بوده ایم. البته هنوز هم ردپای شیوه های ساخت مواد آرایشی و بهداشتی خانگی را می توانیم در بازار دنبال کنیم با این تفاوت که این وسایل قصد اصلاح ساختاری دارند و وسایل آرایش شیمیایی برطرف کردن موقت عیوب.
البته در همه سال های قرن بیستم، با وجود چند چهره زن فعال در این صنعت، ما با یک صنعت تقریباً مرد محور رو به رو بوده ایم. مثلاً در سال های دهه بیست و سی میلادی، ساکس فاکتور به عنوان متخصص اول حوزه زیبایی در هالیوود به شمار می رفت. کارشناسان و صاحب نظران سینمای هالیوود همواره بر یک نکته اتفاق نظر دارند: پشت سر هر ستاره زن نامدار و سکسی هالیوودی، یک طراح گریم و چهره پرداز مرد قرار دارد. البته هر یک از محصولات آرایشی و بهداشتی نیز، صدای یک مرد در یک بازار پرفراز و نشیب و سرشار از رقابت به شمار می رود.
کارشناسان یادآوری می کنند که انتقادات دامنه دار موجود نسبت به آرایش و خودآرایی به سال های قرن هفدهم باز می گردد، هنگامی که زنان جوان با ترکیب مواد مختلف در دسترس در خانه هایشان، به ساخت رژ لب و ماسک های پوست دست می زدند. مثلاً در سال ۱۶۱۶ میلادی، توماس تیوک که به فرقه دینی پیوریتن ها تعلق داشت، در اظهارنظری پر سر و صدا، از آرایش زنان به دلیل ایجاد یک «تصویر غیر حقیقی»، انتقاد کرده بود. با گسترده شدن استفاده زنان از چنین کالاهایی در قرن نوزدهم میلادی، بسیاری معتقد بودند که زنان از آرایش به عنوان ماسکی جهت مخفی کردن گناهان و زشتی ها و معایب خود بهره می گیرند. خانم کتی پییس در کتاب خود با عنوان «جنجال شیشه ای؛ پیدایش فرهنگ زیبایی آمریکایی» چنین می نویسد: «اخلاق گرایان احساس می کردند که زنان با صرف وقت و هزینه زیاد برای آرایش و خود آرایی، به شخصیت زنان لوند و فتنه گر نزدیک می شوند… گویی که رنگ و لعاب های مصنوعی استفاده شده از سوی روسپیان، به یک فرهنگ عمومی هشدار دهنده تبدیل شده بود و همه خواهان داشتن یک چهره رنگ آمیزی شده غیر حقیقی و ساختگی بودند.» به دنبال نهضت جنسیتی زنان در سال های قرن نوزدهم، زنان بسیاری این اعتقاد را پیدا کرده بودند که برای بالا بردن جاذبه جنسی و فرد گرایی خود، باید از این محصولات استفاده کنند.
از سوی دیگر، زنان بسیاری که در گذشته به سنتی بودن متهم می شدند، به یک باره برای کسب استقلال و گسترش دامنه آن، به استفاده از رژ لب و انواع مواد آرایشی دیگر روی آوردند تا پیش فرض های دیرپای خانه داری و مادری به عنوان وظیفه و شغل اصلی خود را به کار در مشاغلی نظیر رقص، زندگی شهری و فعالیت در عرصه مد تغییر دهند. و البته در این دورنمای رؤیایی زندگی مورد انتظار، فردگرایی و هویت جدید زنان، تنها در گروی استفاده از مواد آرایشی بود که نشانگر یک هویت جنسیتی متفاوت با گذشته نیز باشد.
اما مردان از شکل گیری این هویت جدید زنان بیمناک بودند و اعتقاد داشتند که این گرایش عمومی به آرایش و زیبایی، پوششی برای پایان دادن به مرزهای جنسیتی و تلاش برای دستیابی به برابری است. نکته ای که پییس هم در کتاب خود به آن اشاره می کند. زنان استفاده کننده از مواد آرایشی نیز به عنوان زنانی مبارز، غیرقابل کنترل و خطرناک معرفی می شدند.
همه این مسایل، به دوره ای پیش از ورود رژهای لب و ماسک های آرایشی به محیط کار باز می گشت. چرا که این زنان وارد عرصه اشتغال شده، عموماً به گونه ای بدون شرم، استفاده از این مواد آرایشی را در محیط های کاری جامعه آغاز کردند. پییس می نویسد: «با رویکرد زنان به حضور در عرصه های عمومی، آنان برای اثبات توانایی هایشان، نیازمند به دست آوردن توجه عمومی بودند تا این بازیگران جدید هم به عنوان نیرویی نوظهور به رسمیت شناخته شوند. البته چنین وضعیتی، محصول پیشگامی پاریسی ها و سایرین نبود؛ چراکه ما شاهد یک شیوه جدید از جلوه گری عمومی زنانه بودیم که خواستار برهم زدن پیش فرض های گذشته موجود در مورد هویت تاریخی زنان بود.»
بهت آور نیست که استفاده از محصولات آرایشی در سال های آغازین قرن بیستم میلادی، کاری عصبانی کننده و خشم برانگیز به شمار می رفت، چرا که بسیاری این کار را باعث سر خوردگی و قربانی شدن زنان می دانستند. مجله Vogue که در بخش مد به فعالیت می پردازد، در سال ۱۹۳۶ میلادی نتایج مطالعه ای را انتشار داد که براساس آن، تقریباً صد در صد مردان، مخالف استفاده زنان از آرایش های توجه برانگیز بودند.
اما زنان همچنان به مخالفت با خواسته های شوهران و پدرانشان می پرداختند. البته دو سال بعد، مدیران مجله Vogue به معرفی دو محصول جدید برای ایجاد سایه لب پرداختند که با نام های تجاری «بانو» (Lady) و «لوند» (Hussy) به بازار عرضه شده بود. مجله «مادمازل» هم در همان سال یادآوری کرده بود که رژلب بانو برای زنانی عرضه شده که خواهان داشتن سایه لبی کوچک به عنوان زینت، همراه با پوشیدن لباس هایی رسمی هستند. در مقابل، رژ لب لوند برای زنانی ساخته شده بود که خواهان داشتن سایه لب تیره و کمی شوک آور هستند و با کمال تعجب، فروش رژ لوند، پنج برابر رژ بانو بود.
با آغاز عصر طلایی هالیوود در دهه سی میلادی، بخشی از نظرات مخالف با محصولات آرایشی تغییر یافت. موفقیت تجاری زنان ستاره فیلم های هالیوودی که از آرایش های غلیظی استفاده می کردند، جامعه را اقناع کرد که توانایی های قدرتمند بازار سازی آرایش را بپذیرد. از سوی دیگر، با تولید انبوه و تجاری این محصولات، پذیرش عمومی آنها حتی درمیان منتقدانی به وجود آمد که بهره گیری از چنین کالاهایی را شرم آور و وقیحانه می دانستند. خانم نل وینیگ که آثاری در حوزه زیبایی دارد، معتقد است که در آن سال ها، دیگر میان کاربرد محصولات آرایشی و اصول اخلاقی رابطه ای وجود نداشت، هر چند به ندرت از این وضعیت به عنوان سمبلی از یک انقلاب اجتماعی در حال شکل گیری یاد می شد. به هرحال، در میان نیروهای به کار گرفته شده از سوی زنان برای رهایی از قید و بند سنت های گذشته، استفاده از روش های زیبایی مصنوعی، جایگاهی ویژه و حیاتی داشته است.
شاید عده ای از این موضوع متعجب شوند که چرا مردان هرگز به سوی این روش ها حرکت نکرده اند و عموماً دوست دارند که چهره طبیعی خود را حفظ کنند. البته با نگاهی به تاریخ زندگی بشر در قرون گذشته، می توان بر روی نقاشی های باستانی این واقعیت را مشاهده کرد که زنان و مردان هر دو به یک اندازه از محصولات طبیعی ویژه زیبا کردن چهره خود بهره می برده اند؛ اما در قرن های اخیر و به ویژه پس از اعلام استقلال ایالات متحده، مردان بیش از همیشه تاریخ به سوی استفاده از نیروی عضلانی و ویژگی های مردانه خود و دوری از مصرف مواد آرایشی سوق پیدا کردند.
این تغییر در نگرش را باید بیش از هر چیزی به روش های پذیرفته شده در کاخ سفید مرتبط دانست. چراکه پس از پایان دوره ریاست جمهوری بن فرانکلین، ما شاهد به قدرت رسیدن مردانی در این سمت بودیم که با داشتن بدن هایی عضلانی و مردانه، یک رنسانس را در این عرصه پدید آوردند. مثلاً در دهه سی قرن نوزدهم، بازار محصولات آرایشی مردانه با افتی تاریخی و بی سابقه رو به رو شد که با رویکردهای رئیس جمهور وقت مارتین ون بوردن ارتباطی مستقیم داشت و حتی استفاده از برچسب هایی مرتبط برای از میدان خارج کردن حریفان انتخاباتی نظیر افشای استفاده یک کاندیدای ریاست جمهوری از کرم های زیبایی مختلف و رویکردهای زنانه وی، کاملاً رواج داشت. بدین ترتیب، خیلی زود، مردان خود را از این بخش کنار کشیدند.
مثلاً شرکت کوتکس در سال ۱۹۱۸ میلادی آگهی هایی برای محصول جدید مانیکور خود همراه با فرم ویژه ارسال نمونه رایگان به چاپ رسانید. نکته قابل توجه این بود که از میان علاقمندان به خرید این محصول، ده در صد افراد را مردان تشکیل می دادند، اما در نهایت هیچ مردی حاضر به خرید این محصول نشد. به علاوه در همان سال، مجله «تویلت ریکوییزتز» یادآور شده بود که ممکن است مردان از چنین کالاهایی تنها برای مسخره بازی و یا شوخی های مردانه استفاده کنند، چرا که ارزش های غیر قابل انعطاف حاکم بر جامعه ما، اجازه ای دیگر نمی دهد.
پیش از پایان قرن بیستم، بازار مردانه با یک گروه از مشتریان نوظهور روبه رو شد: مردان همجنس باز، آنان به یک گروه در حال رشد از مصرف کنندگان تبدیل شده اند که به استفاده از کرم ها، رنگ های مو و ادکلن های مردانه و حتی در پاره ای از موارد، محصولات آرایشی زنانه اشتیاق دارند.
چگونه می توان از واقعیت توجه عمومی مردان ما به زیباتر بودن، خوش لباس تر بودن و خوش بوتر بودن به سادگی عبور کرد؟ آیا زنان عامل اصلی به وجود آمدن این رفتارها نبوده اند؟ مسلماً پاسخ این سؤال مثبت است. مثلاً در سال ۱۹۸۶ میلادی و به دنبال یک مطالعه علمی، خواست مردان برای داشتن یک ظاهر رنگ و لعاب دارتر مورد تأکید قرار گرفت. چرا که عموم آنان به دلیل داشتن همکار زن در محیط های شغلی خود، به استفاده از این محصولات روی آورده بودند.
آرایش؛ عادتی که منجر به بیماری می شود
استفاده از لوازم آرایشی و مواد محافظت كننده پوست، بخشی از عادات نظافتی و آرایشی روزانه اغلب افراد است كه نوعاً نیز مشكلات ناشی از مصرف این مواد را تجربه كردهاند. معمولاً این مشكلات گاهی پس از چند بار استفاده و گاهی نیز پس از چند سال بروز مییابد این عوارض در مواد آرایشی تقلبی بیشتر است و در نتیجه مصرف آنها خطرات شدیدتری را به دنبال دارد و مصرف کننده برای برطرف کردن سطحی این مشکل میزان و یا تعداد دفعات مصرف را اقزایش دهد.
جهان از نظر كشورهای تولیدكننده محصولات آرایشی به سه دسته تقسیم میشود: آمریكا، اتحادیه اروپا و ژاپن. كشور ما نیز مقام هفتم را در جهان داراست و در واردات و مصرف مواد آرایشی سومین مصرف كننده لوازم آرایشی در خاورمیانه است كه بر اساس آمار رسمی اعلام شده، سالانه بالغ بر یك میلیارد ریال لوازم آرایشی در ایران استفاده میشود، ضمن آن كه بسیاری از این لوازم آرایشی از طریق قاچاق و تجارت چمدانی وارد كشور میگردد (25 تا 30 درصد كل این محصولات) و به خاطر غیراستاندارد و تقلبی بودن موجب بروز عوارض جسمی و صدمات پوستی و بیماریهای مختلفی همچون آلرژی پوست، زخمهای پوستی و حتی سرطان میشود.
با ورود محصولات آرایشی به كشور، بحث زیبایی پوست و مو نیز به همان میزان اهمیت پیدا كرد به طوری كه افراط در استفاده از لوازم آرایشی، سلامت جامعه خصوصاً زنان و دختران را به خطر انداخته و هر روز نیز بدون توجه به تبعات سوء آن، بر میزان تقاضای این لوازم افزوده میشود.
طبق گزارش انجمن متخصصین پوست ایران، بیشترین علت مراجعه به متخصصین پوست در سالهای اخیر به عوارض ناشی از آرایش برمیگردد.
1ـ عوارض عمومی مواد آرایشی و بهداشتی
با توجه به وجود بیش از 800 تركیب شیمیایی سمی و عصبی در مواد آرایشی و عطرهای صنعتی، استفاده مداوم از لوازم آرایشی موجب جذب سالانه دو كیلو و 500 گرم مواد شیمیایی به بدن میشود. گفتنی است اغلب زنان بیش از 20 نوع مارك مختلف لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده میكنند كه این موضوع موجب افزایش خطرات ناشی از مصرف این نوع مواد میگردد.
تحقیقات نشان میدهد كه مواد آرایشی میتوانند به رشد سلولهای سرطانی كمك فراوانی كنند. تركیب شیمیایی استفاده شده در مواد آرایشی مانند مواد محافظ از جمله مواد پارابنها و فتالاتها ارتباطی مستقیم با رشد تومورهای سرطان به ویژه تومورهای سرطان سینه دارند. پژوهشهای اخیر سازمان مبارزه با سرطان آمریكا نشان میدهد كه پارابنها در 20 نوع از نمونه تومورهای سرطان سینه كشف شده است. زنانی كه بیشتر از مواد آرایشی استفاده كردهاند، سرطان پیشرفتهتر و طول عمر كمتری داشتهاند. اگرچه سازندگان لوازم و مواد آرایشی سعی كردند تا استفاده از این تركیب شیمیایی را در محصولات شامپوها و ژلهای خود حذف و یا تا حد زیادی پایین آورند، اما در استفاده كمتر از آنها در مواد دیگر آرایشی نامؤفق بودند.
توصیه پزشكان به زنان این است كه استفاده از مواد آرایشی را تا حد زیادی پایین آورده و یا به طور كلی از مصرف آنها بپرهیزند. چرا كه استفاده از مواد شیمیایی آرایشی، انسان را به مرگ نزدیكتر میكند. در سالهای اخیر با افزایش استفاده از مواد آرایشی در ایران توسط خانمها، آمار رشد بیماری سرطان سینه نیز افزایش یافته است.
2ـ حساسیت
حساسیت، شایعترین عارضه لوازم آرایشی به خصوص اجناس تقلبی است. احساس سوزش و سوزن سوزن شدن در محلی كه ماده آرایشی استفاده شده، شایعترین شكایت مصرف كنندگان است. سایر علائم عبارتند از: قرمزی، تورم، خارش و تاولهای آبدار، كهیر، عفونت پوست، عفونت ریشه مو، تغییر رنگ پوست و آكنه.
3ـ جنون گاوی
برخی از مواد آرایشی خارجی ممكن است دارای فرآوردههای دامی و حاوی كولاژن و ژلاتین باشند كه باعث سرایت عارضه جنون گاوی به مصرف كننده میشوند. لازم به ذكر است كه احتمال بروز این مشكل در مورد لوازم آرایشیهای تقلبی زیاد است چرا كه كارخانههای معتبر معمولاً دست به چنین ریسكی نمیزنند.
4ـ آفلاتوكسین B1
آفلاتوكسین B1 شایعترین نوع موجود و یكی از قدیمیترین مواد سرطانزا برای انسان است كه توسط قارچها تولید میشوند. مصرف محصولات آرایشی آلوده به آنها میتواند منجر به صدمات كبدی حاد شود. میزان این ماده سمی در مواد آرایشی تقلبی، بالاتر از حد مجاز بوده و به راحتی از روی پوست، جذب بدن میگردد.
5ـ آكنه
استفاده از مواد روغنی به عنوان تقلب در لوازم آرایشی غیراستاندارد باعث ایجاد جوش سر سیاه و آكنه در فرد مصرف كننده میگردد.
6ـ ایدز و هپاتیت
بسیاری از شركتهای تولید كننده محصولات آرایشی و بهداشتی در محصولات خود از بقایای جنینی مانند جفت استفاده میكنند كه این كار موجب ایجاد نگرانیهایی از جهت انتقال بیماریهایی مثل ایدز و هپاتیت گردیده است. جفت لایه تغذیه كننده جنین در رحم است كه پس از تولد دور ریخته میشود. در حال حاضر استفاده از آن در محصولات آرایشی ممنوع شده ولی برخی كارخانههای تولیدكننده ادعا میكنند كه مواد موجود در جفت، موجب رشد بافتی و برطرف شدن چین و چروك پوست میشود. سازندگان مواد آرایشی از جفت، تلاش میكنند با الكل و سایر مواد پاك كننده، جفت را از آلودگی میكروبی پاك نمایند. اما همچنان امكان انتقال ویروس ایدز و هپاتیت وجود خواهد داشت. عوارض عمومی كه در اثر مصرف مواد آرایشی ممكن است پدید آید، به شكل و فرم فرآورده ارتباطی ندارد اما عوارض اختصاصی هر محصول، با توجه به مواد شیمیایی به كار رفته در ساخت و فرمولاسیون آن مشاهده میگردد كه عبارتند از:
1ـ رنگ مو
ریزش مو در اثر رنگ موهای غیرمجاز تقریباً به پدیدهای رایج بدل گردیده است. در برخی موارد نیز پیاز موی سر فرد استفاده كننده، به سبب مصرف این مواد، سوخته و باعث طاسی غیرقابل برگشت و یا سبب ایجاد تاول بر روی پوست سر شده است. نتیجه یك مطالعه جدید كه در مجله مریكال به چاپ رسیده، نشان میدهد استفاده از رنگ مو ممكن است به دماتیت یا التهاب پوست صورت و یا در موارد شدیدتر به تورم صورت منجر شود و مادهای كه باعث ایجاد عوارض فوق میگردد، پارافنیلین دیامین(PPD) نام دارد. در آلمان، سوئد و فرانسه مصرف رنگ موی حاوی این تركیب، ممنوع شده است. از عوارض دیگر رنگ موها، موخوره، شكنندگی و گرهخوردگی موها میباشد.
2ـ رژ لب
گروهی از متخصصان اعلام كردهاند كه بیش از نیمی از رژ لبها حاوی سرب هستند. آزمایش روی محصولات 33 شركت تجاری تولید كنندة رژ لب نشان داد كه 61 درصد از این محصولات میزان بالایی سرب دارند. از سوی دیگر مطالعهای كه بر روی قیمت و سلامت ماركهای مختلف صورت گرفت، نشاندهنده این واقعیت بود كه مارك ارزانتری مثل Revlon مقدار بسیار كمتری از سرب در برابر ماركهای گران قیمت مثل Dier دارد. سرب مادهای سمی است كه تأثیر بسزایی بر اعصاب میگذارد.
آلودگی سرب در دراز مدت، سبب كاهش یادگیری و ایجاد اختلالات رفتاری در افراد میشود. مصرف مقادیر سمی سرب، موجب كاهش بهره هوشی شده و پرخاشگری را در افراد افزایش میدهد. زنان باردار و كودكان نیز از آسیبپذیرترین گروهها در برابر آلودگی با سرب محسوب میشوند، چراكه این ماده به راحتی از جفت عبور كرده و وارد مغز جنین میشود و از رشد و تكامل طبیعی آن جلوگیری میكند
استفاده از وسایل آرایشی فاسد در دوران بارداری موجب ناهنجاری در کودک می شود
صلاح الدين دلشاد، مدير عامل موسسه حمايت از كودكان با ناهنجاريهاي مادرزادي(محكم) ، افزود: لب شكري، شكاف كام و ناهنجاري منينگوسل(ناهنجاري دستگاه عصبي و نخاعي مادزادي) شايعترين ناهنجاريهاي مادرزادي در كشور هستند.
وي افزود: عوامل شيميايي مانند مصرف سيگار و استفاده از لوازم آرايشي زنان در ماههاي اول بارداري و نيز مصرف الكل از مهمترين عوامل ابتلاي جنين به عارضه لب شكري و شكاف كام است كه در كنار عوامل ژنتيك مطرح است.
وي ادامه داد: متأسفانه هنوز شيوع ناهنجاريهاي مادرزادي در كشور ما بالاست و بايد اقدامات قابل توجهي براي گسترش مراكز تشخيصي و اقدامات پيشگيرانه در كشور انجام شود.
وي ادامه داد: بسياري از اين ناهنجاريها با آزمايش مايع آمونياكي توسط زنان فوق تخصص بيماريهاي جنين تا قبل از 4 ماهگي در هفتههاي 12 تا 16 ماهگي بارداري يا انجام سونوگرافي در هفتههاي 22 تا 33 بارداري قابل تشخيص است.
از بین رفتن زیبایی و طراوت اصیل پشت نقاب های مصنوعی
سال ها قبل هنگامی که یکی از مسئولان کشور فاش ساخت که از خون جنین های سقط شده برای تولید انواع رژ لب با رنگهای مختلف استفاده می شود ، کسی چندان حرف او را جدی نگرفت، اما صرفنظر از تائید یا تکذیب این ادعا ، گرایش روز افزون زنان ، دختران و دختران کم سن و سال به استفاده بی رویه از لوازم آرایشی به مرز بحران رسیده و نگرانی های عمیقی را بر انگیخته است و موج فزاینده استفاده از لوازم آرایشی چنان سرسام آور است که مهار این بحران دشوار به نظر می رسد.
سینا- چشم روشن ها لنز تیره می خواهند ، چشم تیره ها لنز روشن . اگر پوست دختری برق بزند، مات کننده ،چاره کار است در این صورت دیگر برق نمی زند، گران ترین لوازم آرایش، رژ لب قرمز است، و البته مغازه دارها و دستفروشان دوره گرد تخفیف هم می دهند.
گرچه زشتی و زیبایی امری نسبی است و هر انسانی تعریفی مجزا و متفاوت از زیبایی ارایه می دهد اما این امر حقیقت دارد که گاهی نیز فرم بدن انسان در اثر بی توجهی های دوران جنینی ، عوارض زایمان ، صدمات جسمی در کودکی که با بی اعتنایی نگریسته شدند، تصادفات رانندگی بیماری هایی مثل آبله مرغان یا جوش های غرور جوانی که به کرات زخم شده و در صورت پخش می شوند، انسانها را از هنجارهای کلی که جامعه برای مقوله زیبایی تعریف کرده است، دور می کند.
گاهی نیز ، به علت نوع پوست یا هزینه بالای جراحی با لیزر ، ترمیم آسیب های صورت ممکن نیست، در این هنگام است که انواع و اقسام پودرها و لوازم آرایشی سفید کننده به کار می آید . در بیشتر اوقات، زنان و دختران جوانی که عارضه ای در صورت ندارند و شادابی و طراوت پوست آنها در حالت معمولی است هم به طرز بی وقفه ای از لوازم آرایشی زیبا کننده استفاده می کنند. این افراد ، شب ها که به منزل باز می گردند، با شیرپاک کن های مختلف و صابون های رنگی متفاوت ، شلوغی و آلایش چهره هایشان را که در اثر استفاده بی رویه مواد آرایشی حالتی زمخت و مکدر پیدا کرده مرتب می کنند و دوباره فردا، روز از نو روزی از نو! دختران کم سن و سال هم که چهره های فرشته گون آنها ، زیبایی و طراوت اصیل خود را در پشت نقاب های زیبا کننده مصنوعی از دست می دهد، حریصانه به دنبال کامل کردن کلکسیون لوازم آرایشی خود هستند.
“منصوره. ف” 26 ساله و لیسانس روان شناسی می گوید: تمام زیبایی و طراوت یک دختر به لوازم آرایشی که استفاده می کند بستگی دارد. او می افزاید : این یک امر کاملا طبیعی است و اگر کسی فکر می کند که بدون آرایش مناسب می تواند توجه کسی را به خو د جلب کند در اشتباه است.
یک ایرانی مقیم کپنهاک که هرازگاهی به تهران سفر می کند با تعجب از اشتیاق گسترده زنان و دختران ایرانی به استفاده از لوازم زیبا کننده آرایشی می گوید: آرایش های غلیظ در کشورهای اروپایی معمولا مخصوص زن هایی با سنین بالاست که طراوت پوستشان را با گذشت سالها از دست داده اند.
“فاطمه دشتابی ” در ادامه می افزاید: گاهی نیز زنان اروپایی به منظور کسب درآمد از راههای ناخوشایند به استفاده افراطی از لوازم آرایشی روی می آورند.” با این حال به نظر می رسد که صرف نظر از تولید گسترده انواع لوازم آرایشی داخلی، رشد تصاعدی واردات محصولات آرایشی در سالهای اخیر از گرایش روز افزون دختران و زنان جوان به این اقلام خبر می دهد.
جالب آنکه آمارها، تنها واردات قانونی را نشان می دهد و آمار دقیقی از واردات غیرقانونی در دست نیست . آن گونه که آمارهای رسمی نشان می دهند 66 درصد از لوازم آرایشی زنانه به ترتیب از مرزهای ترکیه، پاکستان و جمهوری های استقلال یافته شوروی سابق وارد کشور می شود به نقل از سایت اینترنتی پاییز (15/4/83) “دکتر رجب علی آیینه چی” پژوهشگر اجتماعی در حوزه مطالعات زنان معتقد است زیاده روی در استفاده از لوازم آرایشی مختص ایران نبوده و اغلب کشورهای خاورمیانه به نوعی با آن دست به گریبانند.
وی در توضیح بیشتر می افزاید: نمی توان به هر دختر یا زنی که آرایش می کند برچسب بیمار اجتماعی یا روانی زد زیرا گاه افراد حس می کنند که غم و اندوه خود از بابت نارضایتی عمیق از وضع چهره شان و مشکلات زندگی شان را می توانند با مقداری آرایش کردن تسکین داده و احساس آرامش و رضایت خاطر نمایند.
دکتر آیینه چی می افزاید: “بیشترین اختلال شخصیتی که منجر به افراط در استفاده از لوازم آرایشی می شود اختلال شخصیت نمایشگر است به طوری که فرد مایل است خود را در زمینه قدرت، هوش و زیبایی برتر از دیگران نشان دهد و از ظاهر جسمی خود برای جلب توجه سایرین استفاده کند، چنین افرادی تمایل دارند نقطه پرگار دایره توجه دیگران باشند و ضمن ابراز هیجانات خود به صورتی مبالغه آمیز به تسکین موقتی دست یابند. دکتر “فریبا مروتی” روانپزشک هشدار می دهد که استفاده از رنگ های تند و زننده آرایشی نشانه اختلال شخصیت نمایشگرانه است که متأسفانه در میان زنانی ایرانی به سرعت در حال شیوع است.
این روان پزشک می گوید: نوع نگاه جامعه که از باورهای سطحی نیز ناشی می شود در این امر دخیل است، به طوری که برخی بیماران من پس از این که از پیدا کردن کار ناامید می شدند تصور می کردند که به واسطه سرو وضعشان که با قیافه ای ساده برای مصاحبه یا فرم پر کردن می رفتند در ناکامی آنها در گزینش موثر است و به همین دلیل ، به مرور به استفاده بی رویه از لوازم آرایشی مبادرت می کردند اما بعدها برای خلاص شدن از شر این عادت به وضعیت زجر دهنده ای مبتلا شدند. این پزشک متخصص می افزاید: در جامعه ما ارزش هایی در حال شکل گیری است که در گذشته بسیار زشت تلقی می شد اما جوانان کشور به اشتباه تصور می کنند که اگر مطابق مد روز عمل نکنند از دیگران عقب مانده و مطرود خواهند شد، در چنین شرایطی است که برای حفظ شخصیت اجتماعی شان دست به جبران زده و سعی می کنند که به اصطلاح زیباتر از دیگران همسالان خود در اجتماع ظاهر شوند. دکتر “مسعود صلح چی” ، متخصص پوست در باره استفاده مداوم از لوازم آرایشی می گوید : استفاده مکرر از لوازم زیبا کننده در دراز مدت باعث چین و چروک پوست و پیری زود رس می شود .
وی می افزاید: مواد شیمیایی بکار رفته در لوازم آرایشی باعث حساسیت، کدر شدن ، جوش زدن و آسیب پذیری لایه بیرونی پوست می شود . به لحاظ اجتماعی ، مقایسه مکرر فرزندان با دیگران، آنها را افرادی نیازمند به تأئید از سوی اجتماع بار خواهد آورد. چنین افرادی بعدها برای تأیید شدن در اجتماع ممکن است به هر کاری دست بزنند . نمونه آن ، دختران ده، دوازده ساله ای است که بعضا در گوشه و کنار شهر با آرایشی غلیظ دیده می شوند.
یک زن خانه دار درباره روش هایی که اخیرا توسط دختران کم سن و سال برای جلب توجه بیشتر بکار برده می شود می گوید: این روزها دیگر رنگ کردن مو و برداشتن ابرو قبل از ازدواج در دختران نوجوان به یک امر بسیار عادی مبدل شده و حتی گاهی خانواده ها مشوق دختران خود به این گونه اعمال هستند.
خانم “فریده صمدیان” می افزاید: هرگونه ممانعت والدین ممکن است به پرخاشگری و پنهان کاری بیشتر منجر شده و عواقب بدتری ایجاد کند. جامعه شناسان معتقدند آرایش بیش از حد و غیر متعارف در دختران تبدیل به ابزاری برای کسب قدرت اجتماعی می شود. برخی دیگر از رفتار شناسان بدبین که مسایل را از دید شبه سیاسی مورد تحلیل قرار می دهند معتقدند بیشتر جوانان دختر و پسر ، اعتراض خود را نسبت به برخی سخت گیری ها از طریق هنجار شکنی و تعصبات کوره و بی منطق به منصه ظهور می رسانند. از دگر سو ، به نظر می رسد که بالاتر بودن تعداد دختران نسبت به پسران در جامعه و تغیر ملاک های ازدواج ، یکی از علل تمایل به متفاوت بودن و زیباتر بودن در نزد دختران است به طوری که تصور می شود که زیبایی مصنوعی قابلیت فرد را برای ازدواج ، ثروت ، شهرت و کسب شغل و باقی ماندن در مشاغل افزایش می دهد .
به این ترتیب ، زمانی که زیبایی چهره ، اولین عامل انتخاب محسوب می شود، طبیعی است که ترس دائم از بابت ظاهر مغشوش و بی آرایش عادی تلقی شود. آسیب شناسان اجتماع نیز معتقدند که زنان و دختران رنگین تر طی یک دهه اخیر بیشتر از سایرین مورد آزار و اذیت های جنسی و آسیب های اجتماعی قرار گرفته اند که این امر بر شدت بحرانهای اجتماعی در سطح جامعه می افزاید.
وسایل آرایشی بهداشتی سالم دارای برچسبهای وزارت بهداشت هستند
در حال حاضر ایران فقط درصد کمی از نیاز خود به لوازم آرایش را تولید میکند و قسمت زیادی از آنها از طریق واردات یا قاچاق به داخل مرزهای کشور راه پیدا میکنند. بیشتر لوازمهای آرایش از کشورهای چین، ترکیه، کره و دوبی به داخل کشور وارد یا قاچاق میشوند. البته ورود محصولات درجه اول اروپایی نیز در طی سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته است که بیشتر مورد استقبال اقشار مرفه جامعه قرار میگیرد.
عباس نجفی رئیس سازمان مبارزه با قاچاق در این باره گفت: بسیاری از کارشناسان تخمین میزنند که نزدیک به 700 تا 750 میلیون دلار از محصولات آرایشی به شکل قانونی به ایران وارد میشوند و بقیه نیاز کشور از طریق قاچاق تامین میشود.
یکی از مسئولان واردات یکی از برندهای اروپایی که به تازگی فروش خود را در ایران آغاز کرده است همین عقیده را دارد و میگوید: بسیاری از لوازم آرایش مورد نیاز به صورت قاچاق وارد کشور میشود. البته وزارت بهداشت نسبت به استاندارد و سلامت محصولات بهداشتی نظارت دقیقی دارد که این بسیار خوب است. به این ترتیب مصرف کنند میتوانند با دیدن برچسبهای این وزارت روی محصولات آرایشی از سلامت آنها اطمینان حاصل کنند. اما در مورد محصولات قاچاق این نظارت وجود ندارد و مصرف کننده نمیتواند در مورد سلامت آنها اطمینان حاصل کند.
البته با وجود تعرفههای 20 تا 30 درصدی گمرگی و بروکراسیهای اداری چندان زمینه مساعدی برای واردات این محصولات فراهم نیست و به همین دلیل بسیاری تصمیم به قاچاق این کالاها به داخل کشور میکنند.
بسیاری از افرادی که در این بازار مشغول به کار هستند معتقدند کالاهای قاچاق شده از کیفیت خوبی برخوردار نیستند اما به دلیل قیمت نسبتا پایین مورد توجه بسیاری از مصرف کنندگان قرار میگیرند.
یکی از واردکنندگان بزرگ این محصولات که نمیخواست نامش فاش شود در این باره گفت: در طول سالهای اخیر سیلی از محصولات بیکیفیت چینی به داخل کشور سرازیر شده است که درصد زیادی از آنها استانداردهای لازم را ندارند. محصولات چینی هم اکنون 30 درصد از واردات غیر مجاز به داخل کشور را تشکیل میدهند که البته متاسفانه بازار خود را در میان افراد کم درآمد پیدا کرده اند.
7 دلار در ماه برای خرید لوازم آرایشی
بر اساس یک بررسی که توسط TMBA یک موسسه تحقیقات اقتصادی خصوصی انجام شده است مشخص شد نزدیک به 14 میلیون زن ایرانی شهرنشین که بین 15 تا 45 سال سن دارند هر ماه به طور متوسط 7 دلار صرف خرید لوازم آرایشی میکنند.
به طور کلی در فرهنگ ایرانیها، اعراب و ترکها استفاده از لوازم آرایش بیشتر از کشورهای غربی مورد توجه قرار میگرفته است و این روند تا به امروز ادامه پیدا کرده و حتی بسیار بیشتر هم شده است.
گلوبال تایمز نیز در مقاله ای اشاره کرد که امروزه استفاده از لوازم فقط محدود به زنان نیست. ماسکهای صورت، کرمهای ضد چروک و کرمهای اصلاح با کیفیت بالا نیز به طور قابل توجهی در بین مردان رواج پیدا کرده است و بسیاری از آنها نیز قسمتی از هزینههای ماهیانه خود را صرف این محصولات میکنند.
در حالی که حداقل حقوق یک ایرانی 300 دلار در ماه و درآمد متوسط آنها بین 600 تا 700 دلار است، شاید این حجم خرید منطقی به نظر برسد.
TMBA یکی از دلایل رشد بازار لوازم آرایش در ایران را جمعیت جوان و شهری این کشور میداند. نیمی از جمعیت کشور ایران زیر 30 سال سن دارند و 65 درصد از این جمعیت نیز شهر نشین هستند.
به دلیل لزوم رعایت حجاب در ایران، صورت تنها قسمتی است که میتواند در معرض دید قرار گیرد. به همین دلیل زنان ایرانی توجه بسیاری به صورت خود میکنند و شاید این موضوع هم یکی از دلایل افزایش بیش از حد خرید لوازم آرایش در ایران باشد.
بعضی از دختران ایرانی قبل از خروج از خانه بیش از یک ساعت از وقت خود را صرف آرایش کردن میکنند. حتی اگر در اروپا ظاهر شدن به صورت طبیعی و بدون آرایش مد باشد، باز هم زنان ایرانی ترجیح میدهند از لوازم آرایش استفاده کنند.
البته پیشتاز بودن ایران فقط محدود به استفاده از لوازم آرایش نمیشود. ایران یکی از پیشتاز ترین کشورها در جراحی بینی و دیگر جراحیهای زیبایی است . این صنعت در طی سالهای اخیر نیز رشد قابل توجهی داشته است.
یکی از کارشناسان در مورد مسائل ایران در این باره گفت: علاقه ایرانیها به زیبایی ریشه در فرهنگ آنها دارد و من از شنیدن علاقه مردم این کشور به محصولات آرایشی اصلا متعجب نیستم. فرهنگ ایرانی و خصوصا فرهنگ پارسی همیشه توجه زیادی به هنر ، شعر، زیبایی و زیبا شناسی داشته است.
شاید قسمتی از علاقه ایرانیها به استفاده از لوازم آرایش از فرهنگ زیبادوست و هنری این کشور سرچشمه گرفته باشد.
آسیب شناسی مصرف بالای وسایل آرایش در ایران
چرا مصرف لوازم آرايش تا اين حد در كشور ما بالاست؟ و چرا جوانان ايراني بويژه دختران به استفاده زياد از لوازم آرايش روي آوردهاند و آيا اين مساله طبيعي يا به عبارتي هنجار تلقي ميشود يا نشان از بيماري اجتماعي دارد؟ جامعهشناسان معتقدند هنگامي كه نيازهاي انساني به صورت طبيعي و در چارچوب روند شناخته شده متعارف تامين نشود به صورت آسيبشناختي خود را نشان ميدهد، بنابراين همانطور كه بيماري از روي علائم آن مشخص ميشود در جامعه نيز برخي مسائل نشاندهنده پديده آسيبشناختي است.
دكتر غلامرضا عليزاده درخصوص افزايش استفاده از لوازم آرايشي در ميان جوانان ايراني ميگويد: به نظر ميرسد كه در خانواده، محيط آموزشي و يا تعاملات اجتماعي نياز مورد توجه قرار گرفتن جوانان تامين نشده و همين امر باعث شده براي جبران اين كاستي جوانان براي جلب توجه ديگران از لوازم آرايشي استفاده كنند.
اين جامعهشناس تاكيد ميكند: به منظور جبران كاستي جوانان وهمچنين ارتقاي شخصيت و رفتارهاي اجتماعي نگرشها و پيش نيارهايي لازم است كه بايد تامين شود، بهطوري كه بايد نوع نگاه به دختران از دوران مهدكودك تا دانشگاه تغيير كند و بيشتر آنها را در فعاليتهاي اجتماعي و آموزشي مشاركت داده و مسووليت بيشتري به آنها واگذار كرد.
عليزاده با اشاره به اينكه ارضا نشدن نيازهاي جوانان به صورت نوعي از رفتارهاي هنجاري و افراطي در جامعه بروز ميكند، ميگويد: با توجه به اينكه افراط و تفريط براي فرد، خانواده و جامعه مضر بوده و باعث بروز مشكلاتي ميشود به همين دليل هرچه به سمت اعتدال پيش رويم نشاندهنده بلوغ اجتماعي، تعقل و منطق است.
اين استاد دانشگاه ميافزايد: افراط در خريد هر چيزي مانند لوازم آرايش از نظر توسعه ملي و پايدار به كشور ضرر ميرساند و براي اشتغال جوانان نيز ايجاد مشكل ميكند بنابراين نوع مصرف بسيار موثر است. افراط در خريد لوازم آرايش جز ايجاد بازار كاذب چيز ديگري در بر ندارد.
اين جامعهشناس با اشاره به اينكه برنامهريزي براي اوقات فراغت جوانان به منظور افزايش سطح آگاهي، علم و دانش بايد از سوي مسوولان فرهنگي كشور در جهت رفع فقر فرهنگي صورت گيرد، ميگويد: چنانچه در شيوه مديريت فرهنگي كشور تجديدنظر شده و نهادهاي تصميمساز قويتر و فعالتر عمل كنند و براي جوانان برنامهريزي درستي انجام دهند بسياري از مشكلات اين قشر نيز حل خواهد شد.
او معتقد است: برخي از جواناني كه آرايشهاي غليظ انجام ميدهند دچار بيماري رواني هستند كه بايد راههاي درمان آنان را ايجاد كرده و با اقدامات درست، مشكل و نيازشان را برطرف كرد.
به گفته عليزاده استفاده زياد از لوازم آرايش ميان جوانان را ميتوانيم از ديدگاهي ديگر شيدايي اجتماعي تلقي كنيم، به اين معني كه بروز چنين پديدهاي قرار نيست حتما ارزشها و پايههاي اجتماع را دچار مشكل كند بلكه قطعا گذراست و مدتي بعد شرايط متفاوت ميشود
آرایش؛ خودنمایی با انگیزه همسریابی
تمایل به خودنمایی و جلوه گری، از نیازهای طبیعی دختران و زنان است که اگر به صورت مثبت و صحیح از آن استفاده شود، می تواند محیط خانواده را گرم کند، اما اگر بی حدّ و مرز باشد، نه تنها سازنده نیست بلکه آفتی است هم بر جامعه و هم بر شخصیت خود فرد.
بعضی از جلوه های خودنمایی عبارتند از: بیرون گذاردن قسمتی از مو، آرایش های تند، پوشیدن لباس های جذاب و محرک، رفتارهای جلف و سبک، نازک زبانی، استفاده از عطرهای مهیج، راه رفتن به گونه ای محرک، لبخند و خنده های مستانه در برابر نامحرمان و ...
از انگیزه های خودنمایی نیز می توان ، ایجاد مقبولیت و محبوبیت در جامعه و کسب شخصیت، جذب همسر مناسب ، هوسرانی و خوش گذرانی و ارضای حس خود کم بینی اشاره کرد.
خودنمایی زنان و دختران در جامعه موجب می شود که افراد ظاهر بین و چشم چران به زندگی زناشویی خود بی علاقه شوند و کم کم زمینه ی جدایی و از هم پاشیدن یک خانواده و بی سرپرستی و بلا تکلیفی فرزندان آن خانواده فراهم شود.
این خود نمایی اثرات منفی را به دنبال دارد که افراد خودنما و جلوه گر، گر چه در ظاهر چشم هایی را متوجه خود خواهند ساخت، اما در واقع جوانان پاکدامن هرگز برای چنین دخترانی ارزش و قیمتی قائل نبوده و تن به ازدواج نخواهند داد و به دنبال عفیف ترین دختران می روند دختران خود نما در چشم ها جای دارند ولی دختران عفیف در دلها جاذبه های ظاهری افراد خودنما در اندک زمانی از بین خواهند رفت و پایدار نمی ماند سرانجام چنین افرادی تنهایی است.
خودنمایی موجب چشم چرانی و کشیده شدن جوانان به پرتگاه فساد می شود . آنان که با جلوه گری، زیبایی خود را به نمایش می گذارند، باید بدانند که بزرگترین خیانت و جنایت را به جوانان می کنند، چرا که جوانی که شرایط ازدواج برایش فراهم نیست، با دیدن چنین صحنه هایی به گناه کشیده می شود و گاه برای رفع این نیاز تا مرز جنایت به پیش می رود
خودنمایی زنان و دختران در جامعه موجب می شود که افراد ظاهر بین و چشم چران به زندگی زناشویی خود بی علاقه شوند و کم کم زمینه ی جدایی و از هم پاشیدن یک خانواده و بی سرپرستی و بلا تکلیفی فرزندان آن خانواده فراهم شود. حضرت علی (ع) در این خصوص می فرمایند:« حفاظت زن از آلودگی ها مفید تر است به حال او و ماندگارتر است برای زیبایی اش.»
افرادی که تمام هدفشان زمینه سازی برای جلب توجه دیگران و تمرکز نگاه ها بر روی آنهاست پس از مدتی احساس هایی از پوچی و یاس و بیهودگی را در خود خواهند یافت . چرا که این گونه تلاش ها بسیار زمان بر بوده و انرژی زیادی را صرف خود می کند با هدف اینکه خواسته های شخصی و دلخواه فرد را برآورده کند . اما پس از مدتی فرد درک می کند که آنچه را می خواسته تمام و کمال نیافته و لذا نوعی خستگی و دلزدگی را با خود همراه می آورد . همچنین افراد خود نما معمولا از خود کم بینی درونی رنج می برند و با این کار قصد دارند تا احساس های منفی درونی خود را بر طرف کنند و حال آنکه همین فعالیت ها این نگرش های منفی را تشدید می کند . برای نگاه و نظر دیگران زندگی کردن خستگی و ناامیدی را در فرد ایجاد می کند . لذا روان شناسان عقیده دارند هر قدر دختران با محبت ها و توجه های پدری بیشتر خو بگیرند و از تمجید های او سیراب شوند کمتر به نگاه و لبخند و توجه مرد خیابانی نیاز داشته و به آن وابسته می شوند.
اعتماد به نفس پايين یکی از علل استفاده بيرويه لوازم آرايش
سید جواد آرامی در خصوص استفاده افراطی از لوازم آرایش اظهار داشت: استفاده از لوازم آرایشی در خانوادههایی که به تجملگرایی، اسرافگرایی و چشم و همچشمی توجه دارند، بیشتر از سایر قشرهاست. این روانشناس به نوع استفاده از لوازم آرایشی در کشورهای غربی اشاره کرد و افزود: استفاده از لوازم آرایشی در کشورهای اروپایی که پوشش مناسبی ندارند، خیلی کمتر از کشور ماست.
آرامی با بیان اینکه نوع رفتار مادران در تثبیت شخصیت دختران بسیار مؤثر است، افزود: استفاده بیرویه از لوازم آرایشی در خانوادههایی که مادر خانواده مقید به ضوابط دینی نیست و خود از لوازم آرایشی استفاده میکند، بیشتر دیده میشود.
وی با اشاره به اینکه گرایش به استفاده از لوازم آرایش معمولاً در دوره نوجوانی بیش از سایر سنین است، اظهار داشت: تغییرات جسمانی دوره نوجوانی همچنین حضور در جمع دوستان برای نسل جوان از اهمیت بالایی برخوردار است بر همین اساس فرد برای حضور در اجتماع به دنبال راهی است که خود را به بهترین شکل در جمع نشان دهد به همین دلیل برخی از دختران نوجوان استفاده از لوازم آرایش را برای پذیرش در جمع دوستان انتخاب میکنند.
آرامی با بیان اینکه استفاده از لوازم آرایش تا حدودی به شخصیت فرد هم مربوط است، خاطرنشان کرد: افرادی که اعتماد بهنفس پایینی دارند برای حفظ ارزشمندی خود گاهی به استفاده بی رویه از لوازم آرایش رو میآورند.وی مهمترین راه جلوگیری از آسیبهای اجتماعی که به واسطه استفاده بیرویه از لوازم آرایشی ایجاد میشود را ارائه آموزشهای صحیح در این زمینه بیان کرد و گفت: ارائه آموزشهای رسمی و غیررسمی به منظور بیان آسیبهای اجتماعی ناشی از مصرف بیرویه از لوازم آرایشی در کاهش گرایش دختران به لوازم آرایشی بسیار مؤثر است.
بیش از ۵۰ درصد لوازم آرایشی و بهداشتی تقلبی هستند
بسیاری از پزشکان معتقدند محصولات آرایشی تقلبی اثرات مخرب تری بر روی پوست برجای می گذارند و سلامت پوست شهروندان بخصوص زنان در هر رده سنی را تهدید می کنند.
در واقع مواد آرایشی که به عنوان یکی از ملزومات روزانه کیف دستی بانوان جلب توجه می کند همواره به صورت دوجانبه ایفای نقش می کند به گونه ای که در بخش اول سبب زیبایی و تغییر چهره ظاهری و در بخش دوم با تاثیر بر روی سلول های پوست، تاثیرات نامطلوبی را برروی پوست صورت برجای می گذارند.
دکتر علی رادمنش متخصص پوست و مو می گو ید بیش از ۵۰ درصد لوازم آرایشی و بهداشتی مانند کرمهای پودر و مواد ساخت ریمل های آرایشی تقلبی است و سودجویان با افزودنی های غیرمجاز و انواع چربی که معلوم نیست از چه چیز به دست آمده این مواد را تولید می کنند و متاسفانه خانمها هم به خاطر قیمت پایین، این لوازم را خریداری می کنند و دچار بیماریهای مختلف پوستی می شوند.
وی در مورد علایمی که در حساسیت به مواد آرایشی دیده می شود تصریح کرد: واکنش های پوستی به دنبال مصرف مواد آرایشی و بهداشتی به اشکال مختلف بروز می کنند؛ التهاب تماس تحریکی، التهاب تماسی آلرژیک، کهیر تماسی، واکنش های حساسیتی به نور خورشید، ایجاد کوموون و آکنه که شایعترین انواع عوارض پوستی، التهاب تماسی تحریکی و آلرژیک است و علایم آن به صورت احساس سوزش،خارش، قرمزی و تاولهای ریز خارش دار بروز می کند که گاهی با گذشت زمان پوسته ریزی و ترکهای پوستی نیز ظاهر می شود.
برخی مواد ذاتا تحریک کننده پوست هستند و چنانچه غلظت کافی داشته باشند می توانند باعث بروز علایم فوق شوند.
صابونها، پودرهای رختشویی، مواد ضدتعریق، موادآرایشی چشم، مرطوب کننده ها، محلولهای «فردایمی مو» و شامپوها شایع ترین مواد آزاردهنده پوست هستند و در غلظت کافی و مدت تماس طولانی اگزمای تماسی تحریکی ایجاد خواهند کرد.
وی خاطرنشان کرد: التهاب های تماسی آلرژیک فقط در بعضی افراد مستعد ایجاد می شود. برخی افراد به صورت ارثی به برخی از مواد موجود در محصولات آرایشی حساسیت دارند و دچار قرمزی، خارش و پوسته ریزی می شوند.
ممکن است حساس شدن فرد تدریجی باشد، یعنی اینکه مدتی محصول را بدون مشکل خاصی مصرف کند، ولی از مقطع زمانی خاصی به بعد پس از هر بار مصرف، مجددا دچار التهاب پوستی شود.
به گفته دکتر رادمنش، بعضی از مواد آرایشی وقتی روی پوست قرار می گیرند، اثرات سمی نور خورشید را تشدید می کنند؛ بنابراین احتمال عوارضی مانند آفتاب سوختگی، لکهای تیره پوستی، عرق سوز شدن و کهیرهای آفتابی را افزایش می دهند.
شایع ترین موادی که باعث تشدید عوارض توکسیک نور آفتاب می شود، عطر موجود در لوازم و کرمهای بهداشتی و آرایشی است.
وی در مورد استفاده از کرمهای زیبایی تصریح کرد: هر کرم یا پماد چرب کننده ای بخصوص اگر به صورت چندلایه مصرف شود به علت مسدودکردن منافذ پوستی و غدد چربی می تواند باعث ایجاد یا تشدید ضایعات آکنه ای و جوشهای زیرپوستی (کوموون) شود.
وی در خاتمه افزود: افلاتوکسین ها مواد تولید شده ای توسط قارچها هستند که برای حیوانات و انسان سمی هستند.