شکایت امام (۲۹مین مروارید نهج البلاغه)
قرآن کریم، آخرین و کامل‌ترین پیام الهی است که نه تنها برای یک زمان خاص یا یک قوم مشخص، بلکه برای تمام بشریت تا پایان جهان نازل شده است. این کتاب نورانی راهنمای زندگی ماست ، از عشق و خانواده تا سیاست و عدالت، از معنویت و ایمان تا مدیریت فردی و اجتماعی، و در میان پیچیدگی‌های زندگی، نقشه‌ای روشن و بی‌اشکال از حقیقت به ما نشان می‌دهد. تعجب برانگیز است که چگونه کسانی که دسترسی کامل به این منبع بی‌بدیل دارند، گاه آن را نادیده می‌گیرند؛ در حالی که قرآن نه تنها کلام خداوند، بلکه دستورالعمل جامعی برای دستیابی به سعادت حقیقی دنیوی و ابدی است.
حضرت علی (ع) در آغاز خطبه هفدهم نهج‌البلاغه، به معرفی بدترین نوع خلق نزد خداوند می‌پردازند: کسانی که جاهلان دانشمند نما هستند ؛ ظاهرشان دانش و علم و دین است و درونشان از دانش، دانایی و حق‌جویی خالی است. اما با جمع‌آوری واژه‌های خالی از معنا و با ظاهری دانشمندانه، خود را دانا جا می‌زنند.
☑️ شکایت امام :
حضرت امیرالمؤمنین (ع) در آخر خطبه از جاهلان عالم‌نما و قاضیان نادان و دنیاپرست و خودخواه و مغرور شکایت می‌کند؛ آنهایی که تمام زندگیشان در جهل و نادانی سپری می‌شود و به همین دلیل مرگشان در ضلالت و گمراهی است! اما یکی از بهترین نشانه‌ها برای شناختن این گروه بدین صورت است که قرآن را منبع الهام و هدایت نمی‌دانند، بلکه یک ابزار مفت طلبی و تجاری شده است.
امیرالمومنین علی (ع)، مرواریدی درخشانی را به عنوان گنجی گران‌بها برای بشریت ارزانی داشتند و فرمودند:
“إِلَى اَللَّهِ أَشْكُو مِنْ مَعْشَرٍ يَعِيشُونَ جُهَّالاً وَ يَمُوتُونَ ضُلَّالًا؛
به پروردگارم شکایت می‌کنم از مردمی که عمر خود را در نادانی، بی‌دانشی و جهل سپری می‌کنند و با گمراهی این دنیا را وداع می‌نمايند.
لَيْسَ فِيهِمْ سِلْعَةٌ أَبْوَرُ مِنَ اَلْكِتَابِ إِذَا تُلِيَ حَقَّ تِلاَوَتِهِ؛
در میانشان چیزی کسادتر و بی‌قدرتر از کتاب خدا نیست، آن گاه که به شایستگی تلاوت گردد.
“و ادامه می‌دهند:” وَ لاَ سِلْعَةٌ أَنْفَقُ بَيْعاً وَ لاَ أَغْلَى ثَمَناً مِنَ اَلْكِتَابِ إِذَا حُرِّفَ عَنْ مَوَاضِعِهِ ؛
و هیچ کالایی پر رونق‌تر و گران‌بها‌تر از قرآن نیست زمانی که بر اساس هوا و هوس تاویل و تفسیر و معنا شود.“
و در پایان می‌فرمایند:
” وَ لاَ عِنْدَهُمْ أَنْكَرُ مِنَ اَلْمَعْرُوفِ وَ لاَ أَعْرَفُ مِنَ اَلْمُنْكَرِ ؛
و نزد آنان چیزی زشت‌تر از نیکی ومعروف و نیکوتر از منکر و زشتی نیست(ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها در بینش‌شان واژگون شده است.) “
☑️ کسادترین کالا؟
در یکی از آیات قرآن کریم، بوی گله و شکایت از مسلمانان وجود دارد؛ افرادی که برای رسیدن به موفقیت، تمام راه‌ها و روش‌ها را تجربه می‌کنند، اما هیچ‌وقت به خود اجازه آشنایی با کامل‌ترین نسخه خوشبختی و موفقیت ” یعنی قرآن ” نمی‌دهند.همین موضوع، باعث می‌شود رسول خدا (ص) لب به شکایت باز کند و بگوید:
” وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا؛
و پیامبر [خدا] گفت: پروردگارا، قوم من این قرآن را رها کردند.”
✍️بعضی از مصادیق رها کرن قرآن :
در جوامع مسلمان، گاه قرآن تنها به عنوان یک وسیله تبرکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، انگار فقط یک شیء مقدس برای امنیت خانه و محل کار است. کسی به مضمون و محتوایش فکر نمی‌کند.
قرآن‌های زینتی با قیمت‌های گزاف خریداری می‌شوند، به‌ویژه در مناسبت‌های خاص مثل ازدواج، ولی بعد از سال‌ها هنوز در کمد خاک می‌خورند و کسی به آنها دست نمی‌زند.
برخی قرآن می‌خوانند، اما تنها هدفشان ختم آن است، نه تدبر و عمل به آیات. برایشان مهم این است که الفاظ را تمام کنند، نه اینکه این کتاب الهی راهنمای زندگیشان باشد.
برای برخی قاریان مشهور، برای یک قراءت بیست دقیقه‌ای هنرمندانه، مبالغ هنگفتی دریافت می‌شود، در حالی که هدف اصلی قرآن، تزکیه و هدایت قلب‌هاست، نه نمایش و درآمدزایی.
برخی دیگر، قرآن را برای منفعت شخصی یا با تاویل‌هایی که با هوای نفسشان سازگار است، به کار می‌گیرند. قرآن تا جایی که به نفعشان باشد، قابل استفاده است!
در مقیاس وسیع‌تر، تیراژهای بالایی از قرآن چاپ و هدیه می‌شود، اما در مواقعی که باید قرآن در خط مقدم بایستد و صدای حق را بلند کند، مانند دفاع از مظلومیت غزه، سکوت می‌کنند و حتی در کنار ظالمان قرار می‌گیرند.
و بدتر از همه اینها، جهل عام و گسترده نسبت به قرآن در میان بسیاری از مسلمانان است؛ به نحوی که حتی تلاوت صحیح آن را هم نمی‌دانند، تا برسند به مراحل بالاتر؛ ترجمه، تفسیر، تدبر و عمل.
بخش اعظمی از اینها ، ریشه در هوای نفس، موقعیت‌خواهی و شهرت‌طلبی دارد که فهم انسان را از دین تغییر داده و او را به انحراف، بدعت می‌کشاند طوری که یواش یواش احکام الهی را کنار می گذارد و حرمت الهی را می شکند
همان‌ها که هوای نفسشان رابر دینشان ترجیح داده‌اند، که با تاویل‌های نادرست، قرآن را به خدمت خواسته‌هایشان درآورده‌اند، که در برابر عدالت سکوت کرده‌اند، در برابر ظلم خوابیده‌اند، و حالا در تاریخ، نامشان به عنوان جاهلان عالم‌نما ثبت شده است.
☑️ در زندگیمان زنده کنیم:
آیا می‌خواهیم مثل کسانی باشیم که قرآن را فقط در کتابخانه دارند؟
یا مثل کسانی که او را در دل و عمل و تصمیماتشان جا داده‌اند؟
قرآن نه تنها برای مجالس ختم و … است، نه تنها برای شروع مراسم است، بلکه دستورالعمل جامع برای ابعاد مختلف زندگی است. برای تصمیم‌گیری، برای انتخاب مسیر، برای مدیریت خانواده، برای ارتباطات اجتماعی برای کسب وکار و برای مقابله با مشکلات، برای دفاع از حق، برای اصلاح جامعه.
اگر می‌خواهیم از سرنوشت تلخ آنها دور بمانیم، باید قرآن را در زندگیمان زنده کنیم. باید او را بشنویم، بفهمیم، تدبر کنیم و عمل کنیم و تجلی عمل به قرآن در عمل به احکام الهی است در توجه و مراجعه به مسائل شرعی در ابعاد مختلف زندگی است .
اگر قرآن فقط یک امر مقدس تزیینی و یک کتاب الفاظ است، ما هم از آن جمله‌ایم که در خطبه نهج‌البلاغه مولا علی علیه السلام به درگاه خدا شکایت می کند.
اما اگر قرآن راهنمای تصمیم‌هایمان، نور قلبمان و همراه همیشگی‌مان شود، ما از آن جمله‌ایم که قرآن برایمان زنده است ودغدغه مندیم تا قرآن در زندگیمان حاکم شود
