وقف قرآن به زبان‌های مختلف
گروه ادب: معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خيريه در نشست «راهكارهای ترويج و توسعه فرهنگ وقف كتاب» با اشاره به قرآن‌سوزی در كشورهای غربی تصريح كرد: سازمان اوقاف و امور خيريه آماده دريافت وجوه نقدی مردم برای خريد و وقف قرآن و اشاعه مفاهيم آن در كشورهای غربی است.
حجت‌الاسلام و السمليمن احمد شرفخانی، معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خيريه
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، نشست تخصصی «راهكارهای ترويج و توسعه فرهنگ وقف كتاب» با حضور حجت‌الاسلام و السمليمن احمد شرفخانی، معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خيريه و حجت‌الاسلام والمسلمين محمدیكيايی، سرپرست اوقاف شمال تهران به همت سرويس ادب ايكنا صبح امروز 21 ارديبهشت ماه در غرفه سرای اهل قلم بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللی كتاب تهران برگزار شد.
شرفخانی در ابتدای اين نشست وقف را هديه‌ای الهی تعبير كرد و گفت: با بررسی تاريخ متوجه می‌شويم كه وقف در طول سده‌های مختلف وجود داشت، اما ساختارش با آنچه امروزه مصطلح و شناخته شده، متفاوت است.
وی به ثواب جاری وقف بعد از مرگ واقف اشاره و عنوان كرد: انسان بعد از مرگ خود از سه راه فرزند، نگارش كتاب و وقف مال می‌تواند از ثواب اموال و دارايی‌های خود بهره‌مند شود. به تعبير قرآن، ارتباط انسان با مال و فرزندان خود بعد از مرگ از بين میرود، اما خداوند متعال اين فرصت را به بنده خود داده تا بعد از مرگ نيز از مال خود بهره‌مند شود و آن از راه وقف است.
نویسندگان مالکیت مادی و معنوی اثر خود را وقف کنند
معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خيريه با بيان اينكه بسياری از مردم به اهميت وقف آگاه نيستند، به نويسندگان و تأثير وقف در رونق علم اشاره كرد و افزود: برخی از مردم از تأثير وقف در سرنوشت خود مطلع نيستند، بارها ديده شده كه نويسندگان مالكيت معنوی و مادی اثر خود را به فرزندان خود می‌دهند، در حالی كه با وقف اين موارد می‌توانند علاوه بر بهره‌مند شدن از ثواب آن، اثر خود را نيز ماندگار كنند. بسياری از نويسندگانی كه در حال حاضر كتاب می‌نويسند، يا از كتابخانه‌های وقفی كشور استفاده كرده‌اند و يا ايام تحصيل خود را در مراكز آموزشی وقفی به اتمام رسانده‌اند.
به گفته شرفخانی، بسياری از وقف‌هايی كه در طول تاريخ انجام می‌شود، در حوزه فرهنگ است. به عنوان نمونه، بيش از 500 مدرسه و مركز آموزشی از اين راه در كشور داير شده‌اند. علاوه براين، بيش از 300 دانشگاه و 150 مجموعه آموزشی از طريق وقف در كشور فعاليت می‌كنند؛ از اين رو فرهنگ و انديشه اسلامی مديون فرهنگ وقف است. وقف عمل ماندگاری است كه تا روز قيامت اثرات آن برجا است.
وی ادامه داد: مردم ما در طول تاريخ به فرهنگ وقف و ارزش آن در جامعه اشراف كامل داشتند و از ارن رو بسياری از آثار خود را يا به صورت خودجوش و فردی به مردم جامعه وقف كردند و يا دستگاه‌های حكومتی اين امر را اجرا كرده‌اند.
شرفخانی:
بايد با همكاری تمامی مسئولان امر در اين راه كوشيد. وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقيقات و فناوری و رسانه ملی از جمله مسئولانی هستند كه بايد در كنار سازمان اوقاف و امور خيريه به اين امر توجه كنند
معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خيريه به نقش وقف در امر ترويج كتاب و كتابخوانی اشاره كرد و يادآور شد: بخش عمده كتابخانه‌های پيش از انقلاب از راه وقف داير شده‌اند، از جمله اين موارد می‌توان به مدارس علميه اصفهان، كتابخانه و مدرسه در تبريز و يزد اشاره داشت. اين در حالی است كه بعد از انقلاب اين رويكرد كمرنگ‌تر شده و فعاليت‌های وقف بيشتر مصروف امور ديگری است. يكی از دلايل كاهش اين روند را بايد در اطلاع‌رسانی و ترويج فرهنگ وقف در اين راه بدانيم.
اين مسئول سازمان وقف و امور خيريه به ديدگاه مردم نسبت به وقف و جريان اين سنت نيكو در دوره پهلوی اشاره كرد و گفت: بيشترين خيانت در حوزه وقف، مربوط به دوره پهلوی است، به گمان حاكمان اين دوره وقف راهی است كه از طريق آن انديشمندان جامعه اسلامی می‌توانستند به فعاليت‌های خود بپردازند. از اين رو بسياری از املاك موقوفه را در قالب اصلاحات ارضی ميان مردم تقسيم كردند. به همين خاطر امام راحل(ره) با اين اقدام پهلوی به مبارزه پرداخت. اين اقدام حكومت پهلوی سبب شد تا وقف در ديدگاه مردم تغيير كند و نسبت به متوليان اين امر نظر مثبتی نداشته باشند.
شرفخانی به فعاليت‌های سازمان اوقاف و امور خيريه بعد از انقلاب اشاره و تصريح كرد: بسياری از فعاليت‌های اين سازمان بعد از انقلاب مصروف بازپس‌گيری اين اموال شد، از اين رو اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در اين حوزه تا حدودی مغفول ماند. از سال 89 تاكنون اقدامات متعددی در راستای وقف و نهادينه كردن اين سنت نيكو در ميان مردم انجام شد كه نتايج خوبی را به همراه داشت.
اطلاع‌رسانی و تبلیغ وقف کتاب ضعیف بوده است
وی از تغييرات انجام شده قبل و بعد از اطلاع‌رسانی ياد كرد و افزود: از سال 57 تا 89 هر سال 198 وقف جديد در كشور ثبت می‌شد كه اين تعداد در سال 89 كه طرح جامع وقف اجرا شد، به 1050 وقف در كشور افزايش يافت. در سال 90 نيز نزديك به 2 هزار وقف جديد در كشور ثبت شد. موارد املاك موقوفه نيز بسيار متنوع و جالب است، به طوری كه برخی از اشخاص ملك خود را برای انرژی هسته‌ای و يا درمان سرطان وقف كرده‌اند.
به گفته اين مسئول سازمان اوقاف و امور خيريه، بعد از انقلاب در بسياری از حوزه‌های دينی مانند صدقات تبليغات گسترده‌ای انجام شد كه نتايج مثبتی را نيز به همراه داشت. اگر اين تبليغات در امر وقف و صدقه جاريه انجام می‌شد، نتايج بهتری را شاهد بوديم.
شرفخانی تنها سازمان اوقاف و امور خيريه را مسئول در امر نشر و ترويج اين فرهنگ ندانست و ادامه داد: بايد با همكاری تمامی مسئولان امر در اين راه كوشيد. وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقيقات و فناوری و رسانه ملی از جمله مسئولانی هستند كه بايد در كنار سازمان اوقاف و امور خيريه به اين امر توجه كنند. بسياری از مناسك از طريق همكاری مؤسسات و سازمان‌ها با هم در ميان مردم نهادينه شده است، وقف نيز می‌تواند از اين راه در ميان مردم اطلاع‌رسانی و نهادينه شود.
نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی از راه وقف
وی در ادامه به نويسندگان اشاره كرد و گفت: نويسندگان می‌توانند به صورت جمعی آثاری را به كتابخانه‌ها و مراكز فعال در اين امر وقف كنند تا از اين راه فرهنگ وقف كتاب بين مردم نهادينه شود و علاوه براين، ماندگاری آثار نيز فراهم می‌شود. در اين راستا می‌توان جشن وقف كتاب را برگزار كرد تا اطلاع‌رسانی خوبی صورت گيرد.
معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خيريه به قرآن‌سوزی در كشورهای غربی اشاره كرد و با توجه به نقش وقف در اين راه افزود: می‌توان از راه وقف، به مبارزه با اين عمل ناشايست برآمد. سازمان اوقاف و امور خيريه با درنظر گرفتن شماره حساب 808 بانك ملی، آماده دريافت وجوه نقدی مردم برای خريد و وقف قرآن به زبان‌های مختلف و ارسال آن به نقاط مختلف دنيا است تا بتوان از اين طريق به مبارزه با اين عمل زشت برآمد و مفاهيم قرآنی را بين مردم رواج داد.
شرفخانی با تأكيد براينكه بايد فرهنگ وقف را بين مردم نهادينه كرد و در سبد خانوار جای داد، افزود: فرهنگ كتابخوانی در جامعه ما مظلوم واقع شده است، با وقف كتاب‌های دينی و ارزشمند می‌توان تا حدودی اين مشكل را برطرف كرد. برای رسيدن به اين منظور بايد از آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها شروع كنيم.
محمدیكيايی:
فرهنگ وقف كتاب در ميان مردم ايران در طول تاريخ وجود داشته و از اين راه كتاب و كتابخانه‌های متعددی در كشو ربه ثبت رسيده است. اما در سال‌های اخير شاهد فعاليت در اين زمينه نيستيم. متأسفانه بايد بگوييم كه در زمينه وقف كتاب كم كار كرده‌ايم
به گفته وی، ترويج فرهنگ كتابخوانی خود نيازمند وقف است. بايد لذت كتابخوانی را با تهيه آثار براساس نيازهای آنها و تهيه كتابخانه ديجيتال به مردم بچشانيم. يكی از شائبه‌هايی كه در اذهان مردم وجود دارد اين است كه وقف را تنها برای مالكان و اشخاص ثروتمند می‌دانند، اين در حالی است كه هر كس با وقف كتابی كه در خانه خود وجود دارد و استفاده نمی‌كند می‌تواند واقف باشد.
وقف کتاب از نیازهای ضروری جامعه ما است
حجت‌الاسلام و المسلمين محمدیكيايی، سرپرست اوقاف شمال تهران از ديگر سخنرانان حاضر در اين جلسه بود. وی در ابتدا به فرهنگ وقف كتاب و كتابخانه در جامعه اسلامی اشاره كرد و گفت: فرهنگ وقف كتاب در ميان مردم ايران در طول تاريخ وجود داشته و از اين راه كتاب و كتابخانه‌های متعددی در كشو ربه ثبت رسيده است. اما در سال‌های اخير شاهد فعاليت در اين زمينه نيستيم. متأسفانه بايد بگوييم كه در زمينه وقف كتاب كم كار كرده‌ايم.
وی به وقف در كشور اشاره كرد و گفت: بيشتر مردم ملك و زمين خود را وقف می‌كنند، در اين راستا اين وظيفه سازمان اوقاف و امور خيريه است كه به واقفان اطلاع‌رسانی كند و وقف را در جريان نيازهای جامعه قرار دهد. امروزه وقف كتاب، جزء نيازهای ضروری جامعه ما است.
سرپرست اوقاف شمال تهران همكاری سازمان‌ها و مراكز مختلف كشور را در پيش‌برد اين اهداف ضروری دانست و يادآور شد: علاقه مردم به وقف اموال خود در سال‌های اخير بيش از پيش شده است، بايد با اطلاع‌رسانی و همكاری رسانه‌های مكتوب و ديداری، برگزار نشست و بيان نظرات علما در اين راه، به مردم اطلاع‌رسانی كرد.
محمدیكيايی به وقف كتاب در پارك‌ها و در سطح شهر اشاره كرد و افزود: كتابخانه‌های بزرگ در كشور و در دنيا از راه وقف راه‌اندازی شده و به فعاليت می‌پردازند. اگر با خريد و وقف كتاب اين نوع مراكز را در بوستان‌های كتاب راه‌اندازی كنيم، می‌توانيم قسمتی از مشكلات موجود در حوزه كتابخوانی را رفع كنيم. علاوه براين، سرانه مطالعه در جامعه وضعيت مطلوبی را تجربه نمی‌كند، با وقف كتاب و كتابخانه مشكلات اين حوزه برطرف خواهد شد.
وی ادامه داد: بخش اعظم وقت نخبگان در يافتن كتاب و يا خريد آنها صرف می‌شود. انحصار كردن كتاب‌های وقفی برای اين اشخاص می‌تواند مشكلات اين عده را برطرف كند.
يادآور می‌شود، بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللی كتاب تهران از روز سيزدهم تا بيست و سوم ميزبان علاقه‌مندان به كتاب و كتابخوانی در مصلای امام خمينی(ره) است.
