“مزاح و شوخی در سیره ی معصومین” -گلچین بیانات حجت الاسلام شرفخانی در برنامه راه آرامش – شبکه دوم سیما

مزاح و شوخی(1):شوخی،نشاط و شادی(حجت الاسلام والمسلمین شرفخانی)

 

تفریح یعنی جلب لذتهای مباحی که انسان می تواند از زندگی داشته باشد.

 

تفریح نه تنها مورد تأیید اسلام است؛ بلکه حتی در روایات یک بخش از زندگی روزانه انسان مؤمن را تشکیل می دهد. از حضرت امام رضا (ع) روایت شده است : زندگی خود را به 4 قسمت تقسیم کنید که یکی از آن قسمتها مخصوص به تفریح و سرگرمی است. اما از آنجا که تمام خواسته های فطری بشر باید مهار یعنی در چارچوب خود استفاده شود، تفریح نیز باید در چارچوب خود استفاده شود.ما اگر قوه عقل را بر تمام قوای خود از جمله شهوت و غضب حاکم کنیم، به جایگاه انسانیت دست یافته ایم

 

چارچوب مطلوب تفریح در اسلام

 

تفریح در اسلام باید شرایط زیر را داشته باشد:

 

1)       مشروع یعنی حلال باشد. چون اگر اینطور نباشد، انسان، کنترل خود و عقل خود را زایل کرده است.

 

2)       برای کسب انرژی و نیروی جدید برای کارهای بعدی باشد. بنابراین اگر تفریحی بجای ایجاد انرژی برعکس ما را به سمت خمودگی و اعتیادهای مختلف ببرد، مورد تأیید اسلام نیست.

 

3)       به واجبات و ضروریات زندگی لطمه نزند. پس، بعد از ارتباط با خدا و تأمین معاش نوبت به تفریح می رسد.

 

مزاح و شوخی در تفریح

 

در مبانی دینی ما مزاح، شوخی و خوش مشربی پسندیده است و البته شرایطی دارد:

 

1)       امام باقر (ع) فرموده اند: إن الله عزوجل یحب المداعب فی الجماعة بلا رفث: خداوند کسی را که در جمع دوستان شوخی می کند، دوست دارد به شرط اینکه بدون کلام زشت و قبیح باشد.

 

همین الفظ زشت، گرد سیاهی در دل ایجاد می کند که رفته رفته بیشتر و موجب قساوت قلب می شود.

 

2)       در روایت آمده است که: کثرة المزاح یذهب بماء الوجه: شوخی زیاد، آبرو و شخصیت را از بین می برد . بنابراین شوخی باید حد و اندازه داشته باشد و زیاد نباشد

 

3)       نباید در لطیفه ها اهانت و توهین به شخص، شخصیت یا قوم و گروهی باشد، چرا که قطعاً این اهانتها حرام است.

 

مزاح و شوخی با نامحرم

 

امام علی (ع) که سبقت در سلام از اخلاق و رفتار ایشان بود، وقتی به خانم جوانی برخورد می کردند سلام نمی کردند و می فرمودند: می ترسم که به گناه بیفتم. بنابراین قطعاً لطیفه ها و شوخی های مفسده آمیز بین زن و مرد، بویژه جوانان؛ چه از راه موبایل یا شبکه های اجتماعی و … جایز نیست و خود بخود حجب و حیای افراد را از بین می برد. در این زمینه ها خانمها باید اجازه این اتفاق را ندهند چرا که بنا به روایت: حیا ده قسمت دارد که نه قسمت آن به زنان اختصاص دارد.

 

بازیها و نقش آن در تفریح

 

بازی در تعلیم و تربیت یکی از روشهای تربیتی شمرده می شود.در روح انسان، تفریح در کودکی از راه بازی اتفاق می افتد و برای همین در روایات گفته شده است که به بچه اجازه بدهید که تا هفت سالگی بازی کند. اما این بازیها نیز چارچوب خود را می طلبد. در بازیهای سنتی ما بچه ها به سمت فکر، مدیریت و انجام کار و تلاش سوق داده می شدند.

 

ویژگیهای بازیهای کودکان از منظر دین

 

آنچه در اسلام به عنوان ویژگیهای بازی کودک مد نظر قرار گرفته است، عبارتست از:

 

1)       حس کنجکاوی را در کودک برانگیزد.

 

2)       به کودک قدرت ابتکار بدهد.

 

3)       به کودک قدرت تحرّک بدهد.

 

4)       به کودک قدرت ارتباط جمعی با دیگران بدهد.

 

5)       به کودک قدرت تفکر بدهد.

 

6)       به کودک قدرت همکاری و فعالیتهای گروهی بدهد.

 

7)       بازی قانونمدار و منضبط باشد، تا کودک توجه به حق و حقوق خود و دیگران را بیاموزد.

 

8)       احساس خمودگی و خستگی ایجاد نکند.

 

در بازیهای سنتی ما ویژگیهای لازم تا حدود زیادی وجود داشت، اما در بازیهای یارانه ای امروز این شرایط کمرنگ یا زایل شده است: بازی ای که اکشن بسیار دارد یا کارهای خطرناک را می آموزد یا بدون تحرک است، بازی سالمی نیست و به کودک ضربه روحی و روانی وارد می کند. در خیلی از بازیهای رایانه ای پیاپی تضییع حقوق دیگران، زد و خورد، تخریب و بی احترامی به دیگران وجود دارد. گاهی کودک آنقدر بازی می کند که خمودگی می آورد و اعتیاد ایجاد می کند؛ به طوری که بلافاصله پس از آن نمی تواند تلاشهای روزانه خود را انجام دهد.

 

بنابراین خانواده ها باید همانند تغذیه جسمی کودکان به تغذیه روحی و روانی آنان و از جمله بازیهای کودک خود توجه کنند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نوشته های مشابه